Views: 2
(CN I MV A 2025)
Nhớ lại cái đêm kinh hoàng 18.11.2025 vừa qua… Đêm đó, nước sông Ngân Sơn (sông Cái) dâng cao bất ngờ… Toàn bộ xóm đạo Gò Chung ngập chìm trong nước. Hai nữ tu quen, một thuộc Dòng Mến Thánh Giá Qui Nhơn đang ở Mỹ, một thuộc Dòng Mến Thánh Thủ Thiêm đang ở Sài Gòn, cả hai đang có ngươi thân hiện đang “thập tử nhất sinh” giữa cơn hồng thủy và đang kêu cứu trong vô vọng. Hai nữ tu đã điện thoại và nhờ tôi có cách nào để “kêu cứu” có ai, tổ chức nào đến cứu các gia đình này… Nhưng suốt đêm, họ chờ mãi trong lo âu lạnh giá vì dầm nước mưa, thấm nước bạc, mà mãi đến hơn 4 giờ sáng… vẫn “biệt vô âm tín”…
Nhắc lại sự kiện “mong chờ cứu nạn” này để chúng ta dễ hình dung phần nào ý nghĩa “đợi chờ của Mùa Vọng phụng vụ” đang trở về!
Vâng, đoàn dân Công Giáo chúng ta lại bắt đầu một Chu Kỳ Năm Phụng vụ mới (25-26) mà Chúa Nhật I Mùa Vọng có thể được gọi là “Tết” hay “Tân Niên phụng vụ”.
Trước khi đi vào trọng tâm ý nghĩa của sứ điệp Lời Chúa được công bố hôm nay, chúng ta thử tìm hiểu khái quát ý nghĩa của phụng vụ Mùa Vọng.
Từ lâu lắm, trước khi có cuộc canh tân Phụng vụ của Công Đồng Vaticanô II (1962-1965), trong chu kỳ Năm phụng vụ của Giáo Hội Công giáo đã xuất hiện một mùa Phụng vụ với 4 tuần lễ chuẩn bị đón mừng Thiên Chúa Giáng Sinh; và người Công giáo Việt Nam trước đây gọi tên mùa phụng vụ này là mùa “ÁP”. Lý do gọi như thế vì theo tiếng La tinh, mùa phụng vụi này được gọi là “ADVENTO” hay đầy đủ là “Tempore Advento”. Đây là danh xưng chuyển dịch từ tiếng La Tinh “ADVENTUS” mang ý nghĩa “việc đến gần, trở lại, quang lâm…, hay người đang đến, kẻ trở về, vị quang lâm…, có nguồn gốc từ động từ ADVENTARE (APPROCHER DE).
Kể từ sau Công đồng Vaticanô II, khi việc cử hành phụng vụ, đặc biệt phụng vụ Thánh lễ, được sử dụng ngôn ngữ bản địa, thì tại Việt Nam, mùa “Áp” được chính thức đổi tên thành mùa “Vọng”, mặc dù danh từ La tinh vẫn là “Advento”.
Nếu từ “Vọng” gốc Hán có nghĩa là “nhìn từ xa”, là mong đợi, ngóng chờ…, thì từ “Adventus” gốc La Tinh lại nhắm tới “người đang đến, đang trở về”; như vậy “Mùa Vọng” trong ngôn ngữ Việt Nam bao gồm “song nghĩa” rất thâm thúy: Đợi chờ và Chúa đến. Thật vậy, “Vọng” không phải mong chờ, ngóng đợi cách mơ hồ, ảo tưởng, huyển hoặc, mà “Vọng” đó là xác tín, trông cậy, và sắp sẵn để đón tiếp, gặp gỡ “một ai đó”, một “Đấng đang đến, đang trở về”. Nói cách khác, trọng tâm ý nghĩa cũng như tiêu đích thiêng liêng của mùa Vọng, trước hết, đó chính là đổi mới và củng cố niềm xác tín vào cuộc “đến lần thứ nhất” của Ngôi Hai Thiên Chúa – Đức Giêsu Kitô, tại Bêlem và đang hiện thực qua đại lễ Giáng Sinh sắp được cử hành, như kinh Tiền Tụng Mùa Vọng I đã xác quyết: “Khi ngự đến lần thứ nhất, mặc lấy thân xác yếu hèn, Người đã thực hiện hồng ân mà Chúa dự định từ xưa và mở đường cứu độ đời đời cho chúng con”.
Để củng cố cho niềm xác tín nầy, Phụng vụ mùa Vọng mời gọi dân Chúa sống lại tâm tình “mong đợi Đấng Thiên Sai” của đoàn dân Cựu ước, trong thái độ trông cậy và khát khao ơn cứu độ đến từ lòng nhân hậu và Giao ước tín trung của Thiên Chúa… qua sứ điệp của các ngôn sứ, đặc biệt ngôn sứ Isaia, như Bài đọc 1 vừa công bố: “Trong tương lai, núi Nhà Đức Chúa đứng kiên cường vượt đỉnh các non cao, vươn mình trên hết mọi ngọn đồi. Dân dân lũ lượt đưa nhau tới, nước nước dập dìu kéo nhau đi… Họ sẽ đúc gươm đao thành cuốc thành cày, rèn giáo mác nên liềm nên hái”.
Tin Vui mà ngôn sứ Isaia vừa tiên báo đó đã vang lên trong lòng dân Israel đang thời lưu đày Babylon đầy tăm tối thương đau. Với tin mừng về một thế giới hòa bình an lạc đó chắc chắn không phải là một thứ “tuyên truyền ngẫu hứng” của một tay “thần kinh bất ổn” mà là “Giao ước ngàn đời của chính Thiên Chúa”, và là kế hoạch yêu thương mà Ngài đã chuẩn bị từ bao đời và sẽ hiện thực trong ngày “adventus” của Con Một dấu yêu. Và hơn 600 năm sau lời tiên tri đó, Đấng là Em-ma-nu-en, là Hoàng tử Bình An, là Đấng Cứu thế, là Thiên Chúa Làm Người đã xuất hiện; Ngài đến để giải phóng toàn diện lịch sử con người, là qui tụ toàn nhân loại trong một Vương Quốc bao la vĩnh cửu.
Ý nghĩa trên của Mùa Vọng cùng với sứ điệp của Isaia, chúng ta được gọi mời sống Mùa Vọng và chuẩn bị mừng lễ Chúa Giáng Sinh bằng cách canh tân cuộc sống để hướng tới một tương lai đầy hy vọng, tươi sáng. Mùa Vọng năm nay trở về trong khung cảnh của một “Miền Trung Việt Nam”, đặc biệt các địa phương Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định, vừa trải qua một cơn bão kinh hoàng và một đại hồng thủy khủng khiếp! Sự đổ nát, hoang tàn, chết chóc vẫn còn hằn sâu nơi nhiều người, nhiều gia đình, nhiều cộng đoàn… Vì thế, sứ điệp “niềm hy vọng tin yêu” của Mùa Vọng phải chăng là một niềm yên ủi, một ánh sáng và hướng đi để chúng ta không nãn lòng thất vọng mà vững vàng cậy trông để tiến về phía trước.
Cách riêng, đối với những người giáo dân Việt Nam, ước mong sao việc chuẩn bị mừng đại lễ Giáng Sinh năm nay sẽ không dừng lại hay quá tập chú vào khía cạnh “trang trí hình thức hoành tráng” bên ngoài nhưng quy chiếu vào tiêu đích tối hậu: gặp gỡ Đức Kitô, trong tinh thần chia sẻ, yêu thương, khiêm nhường và phục vụ!
Từ lời mời gọi “hướng về ngày adventus của Đấng Mêsia” để chuẩn bị cuộc hạnh ngộ với Đấng Emmanuen trong đại lễ Giáng Sinh sắp tới, Lời Chúa hôm nay không quên nhắc bảo chúng ta về ngày quang lâm của Vua Kitô trong ngày chung thẩm; và đây cũng là trọng điểm ý nghĩa thứ hai của mùa Vọng mà kinh Tiền Tụng I Mùa vọng đã xác quyết: “để khi Người đến lần thứ hai trong uy linh, nhờ hồng ân bây giờ được tỏ hiện, chúng con sẽ lãnh nhận điều Chúa đã hứa mà ngày nay chúng con đang tỉnh thức vững dạ đợi chờ”.
Chính trong ý nghĩa đó, với Chúa Nhật khai mạc Năm Phụng vụ mới hôm nay, Giáo Hội chọn một bài giảng của Chúa Giêsu sau khi Chúa tiến vào Giêrusalem để cử hành những biến cố sau cùng của cuộc đời dương thế, bài giảng về tỉnh thức, sắp sẵn qua hình tượng Noe trong biến cố “Nạn Đại Hồng Thủy”, hay hình ảnh canh chừng kẻ trộm trong đêm khuya mà Đức Kitô đã diễn tả. Đây là sự tỉnh thức của một “đức tin sống động bằng việc làm”, một “đức mến của con tim và bàn tay”, một niềm cậy trông của “đứng lên và bắt đầu lại”…
Riêng đối với thánh Phaolô khi giảng Tin Mừng cho công đoàn tín hữu tại thủ đô của một đế quốc thì ngôn ngữ “sắp sắn, tỉnh thức” của Chúa Giêsu được ngài minh hoạ, diễn tả bằng hình ảnh sống động của một chiến binh: “Đêm sắp tàn, ngày gần đến. Vậy chúng ta hãy loại bỏ những hành vi đen tối và cầm lấy vũ khí của sự sáng để chiến đấu. Chúng ta hãy ăn ở cho đứng đắn như người đang sống giữa ban ngày: không chè chén say sưa, không chơi bời dâm đãng, cũng không cãi cọ ghen tương.Nhưng anh em hãy mặc lấy Chúa Giêsu Kitô, và đừng chiều theo tính xác thịt mà thoả mãn các dục vọng”.
Cùng với những ý nghĩa trên, chúng ta vui mừng cử hành ngày “Tân Niên Phụng Vụ” trong tâm tình “Con vươn linh hồn lên tới Chúa” như gợi ý của bài Ca Nhập lễ. Vâng, mọi phút giây của cuộc đời đều là một “Mùa Vọng liên lỉ”; bởi chưng, cuộc đời Kitô hữu chính là một cuộc hành hương “vươn linh hồn lên tới Chúa” mà đích điểm chính là “trời mới đất mới”, nơi Đức Kitô đang hiển trị cùng với Chúa Cha và Chúa Thánh Thần trong vương quốc hắng sống.
Trương Đình Hiền