Views: 44
Cho dù được cắt nghĩa thế nào qua luận chứng khoa học hay viễn tượng tôn giáo, thì “hiện tượng lên đồng” hay “hiện tượng đồng bóng” của cá nhân hay của tập thể vẫn là sự biểu hiện “mất cân bằng”, thiếu quân bình, tỉnh táo, tự chủ của con người.
Thật vậy, khi “lên đồng” thì con người gần như không còn là chính mình, mà từ tâm lý, tình cảm đến thái độ ứng xử bên ngoài…được dẫn dắt, chỉ huy, tác động bởi một sức mạnh, quyền lực của một thực tại khác, lực lượng khác, con người khác…
Nếu hiện tượng lên đồng thường thích hợp cho một số đối tượng cá nhân có tâm lý nghiêng chiều về cảm tính, mê tín…thì cũng dễ phát sinh cho những cộng đồng, tập thể mà độ trưởng thành, chín mùi về nhân văn, giáo lý, văn hóa và chính trị vẫn còn hạn chế, lầm lạc…
Nắm được “yếu tố tâm lý” nầy, nên những tay “ma đầu tôn giáo”, những nhà độc tài và những con buôn chính trị, những tài phiệt truyền thông…đã tận dụng những xảo thuật tinh vi hay những cơ hội rất đời thường… để tạo những cuộc lên đồng ngoạn mục mà mục tiêu cuối cùng vẫn là để thỏa mãn các ý đồ của những “kẻ giật dây” chuyên nghiệp ấy.
Sau những bài diễn văn nẫy lửa hùng hồn của nhà độc tài Hitler, thanh niên Đức trăm người như một sẵn sàng xông vào chiến tranh để tàn sát mọi dân tộc khác vì chủng tộc Germany thượng đẳng. Đó không là một cuộc “lên đồng chính trị” đó sao !
Cũng vậy, trong lễ truy điệu nhà độc tài Kim Jong il của Bắc Triều Tiên, đố người dân hay anh lính nào đang tham dự mà không chịu khóc thét lên ! Một cuộc lên đồng rất đều, rất nghiêm, rất cảm động!
Nhắc tới những cuộc “lên đồng khóc” nầy thì chắc nhiều người Việt Nam vẫn còn nhớ có một “bộ phận không nhỏ” người Việt Nam đã một thời “khóc thương bác Stalin” đến độ :
“Thương cha thương mẹ thương chồng,
Thương mình thương một thương ông thương mười…”
Trong khi đó, thế giới vẫn chưa quên sự kiện ngày 18/11/1978 tại khu rừng Jonstown Mỹ quốc : gần 1000 người thuộc giáo phái Đền Hội Chúng do Jim Jones sáng lập từ năm 1965, đã tự sát tập thể theo sự tác động và hướng dẫn của nhân vật nầy. Một cuộc “lên đồng cuồng tín” !
Tại Việt Nam thì những cuộc chen chúc dẫm đạp để được “lãnh ấn Đền Trần”, “xin xăm Chùa Hương”…cũng có thể liệt vào loại “lên đồng tập thể” mang sắc thái mê tín dị đoan !…
Rất khác với những cuộc “biểu tình chính nghĩa” hay những cuộc tập họp, cử hành lễ nghi tôn giáo tín ngưỡng chính thống luôn diễn ra trong bầu khí trật tự, thanh thản đầy nhân bản và chiều sâu tâm linh, hiện tượng “lên đồng tập thể” lại diễn ra trong bầu khí hỗn tạp, tự phát và ảnh hưởng lây lan, dẫn đến tranh đoạt, cướp bóc, xâu xé, hoặc những biểu hiện ngông cuồng, mất nết….; nếu có trật tự thì đó là cái “trật tự người máy”, không còn ý thức tự chủ cá nhân và được “phản ứng có điều kiện” như một “đàn kiến, đàn cừu” !
Trong những xã hội mà người dân đang phải đối mặt với những bất an, xói mòn niềm tin nơi hiện tại và mất phương hướng với tương lai…thì các nhà chính trị đương quyền luôn tìm cách “phát minh” hoặc hỗ trợ càng nhiều càng tốt các “hiện tượng lên đồng tập thể”; một đàng, để quần chúng tạm quên đi những thực tại khó khăn cốt yếu, một đàng lấy cớ “chưa trưởng thành, chưa đủ tầm văn hóa” để tiếp tục “xỏ mũi dẫn đi” dưới “bàn tay sắt bọc nhung” của cái thể chế độc tài đảng trị !
Tác giả Nguyễn Quang đã phê bình bài báo của Ngô Trà đăng trên Trí Thứ Trẻ : “KHÔNG THẺ TIN NỔI ! U.23 Việt Nam đặt cả châu Á dưới chân bằng một chiến thắng để đời” bằng những nhận định mà nội dung có thể là câu kết luận về “hiện tượng lên đồng tập thể” của “một bộ phận không nhỏ người Việt Nam hôm nay”, như sau :
Một dân tộc bạc phúc là khi 99% dân số nghĩ rằng đá banh thắng là thắng tất cả !! Thậm chí còn cởi đồ đua xe lạng lách để ăn mừng.
Tuyệt nhiên trong đám đó, không có bất cứ đứa nào cởi trần phản đối giá xăng, thay vì không đi bão để tiết kiệm chi phí.
Việt Nam đặt cả châu Á dưới chân ?? Mầy có bị điên không Ngô Trà ?? Qua Nhật qua Nam Hàn mà xem đất nước người ta đã cách xa mình bao nhiêu thế kỷ.
– Khi trẻ em bên đây phải đi bán vé số, thì nước người ta đã được ăn học miễn phí.
– Khi người già phải đi móc bọc, lụm ve chai thì nước người ta lấy tiền thuế để lo an sinh cho họ.
– Khi hệ thống xe lửa bên đây còn đang tính ngưng thi công, thì nước người ta đã vận hành từ kiếp nào.
– Khi tài xế phải nghĩ mọi cách để chống BOT thì bên Campuchia đã bỏ trạm BOT cuối cùng.
– Khi đất nước này không làm nổi một con ốc vít, thì Campuchia lại một lần nữa tự sản xuất ô tô.
– Khi những người dân nơi đây nghe đến chính trị là muốn đột qụy, thì Myanmar đã bắt đầu chuyển mình để phát triển sau khi chuyển từ độc tài sang dân chủ.
Và cũng chính khi người dân nơi đây xuống làm loạn đường phố vì nghĩ rằng mình “vô địch”, formosa vẫn ngày đêm xả thải, nợ công vẫn tiếp tục tăng, cây xanh tiếp tục bị đốn hạ, xã hội băng hoại, đạo đức thối nát, nước Việt vẫn tiếp tục đi lùi so với sự văn minh của Nhân loại.
Chỉ thắng đá banh vòng loại là lý do duy nhất để tụi mầy dám xuống đường mà đòi đặt cả châu Á dưới chân ??
Thật buồn cười !!
Ước gì đất nước ta, dân tộc ta, đằng sau những chiến thắng ngoạn mục của những trận bóng đá, những giải Cờ Vua, Toán học, Vật lý học…trên đấu trường khu vực và quốc tế, không là những “cuộc lên đồng tập thể” mang tính bày đàn kiêu căng và rỗng tuếch giá trị nhân văn, nhưng là một môi trường giáo dục chất lượng hiệu quả, là một thế hệ thanh niên trí tuệ và nhân bản, là một đội ngũ lãnh đạo có tâm có tầm, một hệ thống pháp luật nghiêm minh và dân chủ, một xã hội đạo đức nhân văn trong truyền thống văn hóa cha ông…
Có lẽ đó là một ước mơ mà người Việt Nam nào cũng có quyền hy vọng và “đáng để” hy vọng, hơn là chỉ hy vọng được “vô địch một giải túc cầu” thuộc “đẳng cấp ao làng” !
Trần Đoan Hùng
(Những ngày cuối năm Đinh Dậu – 29/Jan/2018)
(Nguồn : http://www.vietcatholic.org/News/Html/241166.htm)
