Views: 26
(Chúa Nhật 3 MC năm C 2025)
Mùa Chay của Giáo Hội Chúa Kitô hôm nay luôn được quy chiếu về cuộc “XUẤT HÀNH” của dân Do Thái ngày xưa. Bởi vì chính qua giai đoạn Lịch sử Cứu Độ quan trọng nầy, Dân Chúa hôm qua cũng như hôm nay và mãi mãi luôn tìm thấy những chỉ dẫn cần thiết để “vượt qua” kiếp sống ngục tù nô lệ của tội lỗi và dục vọng, của lầm lạc và yếu đuối, của bội nghĩa và bất trung… để tiến về miền “đất hứa” của ân sủng và tự do, của thủy chung và nồng thắm, của tin yêu và hy vọng…
Chính Thánh Phaolô trong Bài đọc 2 hôm nay qua trích đoạn thư Côrintô đã xác quyết điều đó: “tất cả cha ông chúng ta đã được ở dưới áng mây, đi ngang qua biển và tất cả nhờ Môsê mà được thanh tẩy, dưới áng mây và trong lòng biển; (…). Những việc đó đã xảy đến cho họ để làm gương, và đã được ghi chép để răn bảo chúng ta là những người đang sống trong thời đại cuối cùng…”.
Thái độ tinh thần đầu tiên mà “sứ điệp Xuất Hành” gởi đến cho chúng ta ngang qua Bài đọc 1 chính là sự sám hối, sự hoán cải nội tâm trước Thiên Chúa mà cuộc gặp gỡ Thiên Chúa của Môsê nơi hoang địa Madian là một minh họa rõ nét: “Trong những ngày ấy, Môsê chăn chiên cho ông nhạc là Giêtrô, tư tế xứ Mađian. Ông lùa đoàn chiên qua sa mạc, đến núi Horeb là núi của Thiên Chúa. Thiên Chúa hiện ra với ông trong ngọn lửa cháy từ giữa bụi gai…”.
Câu chuyện được bắt đầu bằng cuộc đối thoại giữa một chàng Môsê đang trốn chạy như một tên tội phạm nguy hiểm của triều đình Pharaô và tiếng nói kỳ diệu phát ra từ “Bụi gai bốc cháy” giữa hoang mạc. Hình ảnh nầy với mệnh lệnh: “Hãy cởi dép ra…” đã cho thấy một nhân loại yếu đuối, tội lỗi, nhơ bẩn và một Thiên Chúa thánh thiện, uy quyền; và muốn được gặp gỡ Thiên Chúa, muốn được chuyện vãn với Ngài thì tác động đầu tiên phải là “cởi dép”: “Ngươi đừng đến gần đây. Hãy cởi dép ở chân ra, vì chỗ ngươi đang đứng là nơi thánh”.
Tiêu đích của Mùa Chay hay trọng tâm của sám hối nào chẳng phải là tiếng gọi “cởi dép” trước những vùng “đất thánh thiêng” cưu mang sự hiện diện của Thiên Chúa; vùng đất thánh của Phụng vụ, của các Bí tích, của Lời Chúa…, hay vùng đất thánh chính là những con người bằng xương bằng thịt, những mảnh đời khố rách áo ôm… mà chính Đức Kitô đã hơn một lần xác quyết: “Vì xưa Ta đói, các ngươi đã cho ăn; Ta khát, các ngươi đã cho uống; Ta là khách lạ, các ngươi đã tiếp rước; Ta trần truồng, các ngươi đã cho mặc; Ta đau yếu, các ngươi đã thăm viếng; Ta ngồi tù, các ngươi đến hỏi han.” (Mt 25,35-36).
Dĩ nhiên, đây không đơn thuần là một “hành vi nhân bản mang tính khuyến thiện”, để thực hành như một quán tính, “thời vụ” hay “trình diễn”… qua mỗi Mùa Chay; mà là một “lựa chọn” mang tính quyết định cho chính số phận đời đời của mình, như chính Đức Kitô đã khẳng quyết trong trích đoạn Tin Mừng Luca mà chúng ta vừa nghe công bố: “Ta bảo các ngươi: không phải thế. Nếu các ngươi không ăn năn hối cải, thì tất cả các ngươi cũng sẽ bị huỷ diệt như vậy”.
Nhưng dù sao, “cởi dép” đó mới chỉ là thái độ cần thiết khởi đầu, là việc sám hối mang tính “quy kỷ nhân bản” mà sách giáo lý vẫn thường gọi bằng danh xưng “ăn năn tội vì mình”. Một cách nào đó, theo nhãn quan Phật Giáo, thái độ nầy là một dạng “chánh kiến” để nhận thức “tham, sân, si”, căn nguyên của con đường khổ não; hoặc đơn giản, chỉ là hành vi “tự kiểm” mà các tổ chức chính trị xã hội vẫn thường áp dụng cho các thành viên.
Thái độ hay hành vi sám hối mà Lời Chúa đề nghị hôm nay còn hơn thế nữa. Sám hối là dám tin vào tình yêu của Thiên Chúa. Thật vậy, điều cốt yếu của thái độ sám hối Kitô giáo phải đặt trọng tâm vào tình yêu đối với Thiên Chúa, phải là một quy hướng của lòng hiếu thảo tin yêu về chính Ngài, là Đấng giàu lòng xót thương và đầy khoan nhân tha thứ để quyết tâm làm lại cuộc đời trong tin yêu phó thác. Đó chính là thái độ ăn năn sám hối đích thực mà sách giáo lý gọi là “Ăn năn tội vì Chúa”; và đó chính là tiêu đích của câu chuyện kế tiếp của sách Xuất Hành khi Thiên Chúa mạc khải Danh của Ngài và ý định cứu độ của Ngài cho Môsê: “Ta là Đấng hằng hữu… Ta đã thấy cảnh khổ cực của Dân ta bên Ai-Cập, ta đã nghe tiếng chúng kêu than… ta biết nỗi đau khổ của chúng. Ta xuống giải thoát chúng khỏi tay người Ai-Cập… và đưa chúng từ đó tới một miền đất tốt tươi rộng lớn….”.
Thiên Chúa của chúng ta là như thế. Một Thiên Chúa đang biết rõ nỗi lầm than khốn khổ, và thân phận tội lỗi yếu hèn của chúng ta để tìm phương cứu thoát, để mở đường cứu độ, để tha thứ khoan dung… Thiên Chúa hằng hữu chính là Thiên Chúa của tình yêu, của cảm thông, tha thứ, khoan dung và đồng hành. Sám hối chân thực chính là “dám tin vào tình thương của Chúa để đứng lên trở về”.
Vì thế, hành trình sám hối của Mùa Chay thánh luôn mang dáng đứng của niềm tin yêu hy vọng, hy vọng sẽ có một miền “đất hứa” tâm linh xinh tươi và đầy hoa thơm cỏ lạ, một “mái ấm nhà cha” đầy ắp tiếng cười của anh em sum họp một nhà, một tiệc cưới Phục Sinh mà mọi người chúng ta đều hân hoan trong chiếc áo trắng tinh của ân sủng. Đây chính là “niềm hy vọng được ĐGH Phanxicô nêu bật trong Sứ điệp Mùa Chay 2025: “Và đây là lời kêu gọi hoán cải thứ ba: đó là lời kêu gọi hy vọng, tin tưởng vào Thiên Chúa và vào lời hứa vĩ đại của Người về sự sống vĩnh cửu. Chúng ta phải tự hỏi: Tôi có tin chắc rằng Thiên Chúa tha thứ tội lỗi của tôi không? Hay tôi hành động như thể tôi có thể tự cứu mình? Tôi có khao khát ơn cứu độ và cầu xin sự trợ giúp của Thiên Chúa để đón nhận ơn cứu độ không? Tôi có sống cụ thể niềm hy vọng giúp tôi diễn giải các sự kiện trong lịch sử và thúc đẩy tôi dấn thân thực hiện công lý, tình huynh đệ, chăm sóc ngôi nhà chung, và theo cách mà không ai bị bỏ lại phía sau không?”
Và đó chính là điểm quy chiếu của dụ ngôn Tin mừng về Cây Vả không trái mà Chúa Giêsu đã quảng diễn liền sau câu chuyện “nếu các ngươi không sám hối”. Sám hối, chay tịnh phải luôn mang lại những hoa quả phúc đức, những trái ngọt thiêng liêng…
Như vậy, Lời Chúa hôm nay một lần nữa muốn nói với cộng đoàn chúng rằng: đừng để Mùa Chay qua đi mà mình chẳng được gì, đừng để “thời thuận tiện, giờ cứu độ” trôi qua mà chúng ta vẫn đứng lại trong “đôi dép” cũ mèm của cái tôi đáng ghét? Đâu cần tới những “lát gươm xử trảm của Philatô”, hay “tháp Siloe đổ sập” chúng ta mới bị giết chết, mà quả thật, nếu không SÁM HỐI, chúng ta đã chết tự bao giờ trong chính tội lỗi và sự tự mãn của chính mình…
Cứ sự thường, ai lại muốn đứng im làm “cây vả khô chồi choán đất” trong suốt cả Mùa Chay; và cũng chẳng vui gì khi tiến về mừng đại tiệc Phục Sinh trong “đôi dép cũ mèm”! Vì thế, ngay từ hôm nay, tôi phải quyết tiến lên bằng đôi chân trần ăn năn sám hối cho dẫu phải trầy trụa rướm máu để gặp được “Bụi gai rực lửa” là Thiên Chúa của tình yêu cứu độ; và tôi phải sớm trở thành một cây vả sai trái đầy hoa để khỏi bị bứng đi quăng vào hố rác, hay kinh khủng hơn, bị ném hẵn vào hỏa ngục trong một ngày không xa nơi cuối cuộc hành trình về “Đất Hứa”!
Trương Đình Hiền
