Views: 8
(CN II MC Năm C – 2025)
Một cuộc “lên đường”, một chuyến “đi xa” bao giờ cũng ẩn chứa một chút gì xót xa của từ bỏ, một chút gì tiếc nuối của giã từ: “Partir c’est mourir un peu”[1]. Hàn Mặc Tử cũng đã thốt lên: Người đi một nửa hồn tôi mất, một nửa hồn tôi bỗng dại khờ! Mà không phải “chết một ít” đâu, đôi khi, “chết cả tâm hồn”, “chết cả vũ trụ xung quanh” đến độ “sỏi đá không còn”: Chiều sân ga tiễn em anh thầm hỏi, Mai trong đời sỏi đá có còn không? (Nguyễn Tâm)
Nhưng trong ý nghĩa đức tin, đặc biệt, trong viễn cảnh Lời Chúa của Chúa Nhật II Mùa Chay hôm nay, lên đường, bước đi đó lại là một biểu tượng đẹp của đức tin, như Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhấn mạnh trong sứ điệp Mùa Chay 2025: “Trước hết là bước đi. Khẩu hiệu của Năm Thánh, “Những người hành hương hy vọng”, gợi nhớ đến cuộc hành trình dài của dân Israel hướng về Đất Hứa, được thuật lại trong sách Xuất Hành: cuộc hành trình khó khăn từ tình trạng nô lệ đến tự do, được mong muốn và hướng dẫn bởi Đức Chúa, Đấng yêu thương dân Người và luôn trung thành với họ.”
Riêng Lời Chúa của Chúa Nhật II MC hôm nay đều đồng thanh khắc họa sứ điệp đặc biệt hày:
Trước hết, Bài đọc Lời Chúa đầu tiên với trích đoạn sách Sáng Thế, đã giới thiệu khái quát về cuộc hành trình đức tin của Tổ phụ Abraham: Hình ảnh Chúa đưa cụ Tổ Abram “nhìn lên bầu trời đầy sao” để rồi nói với ông rằng: “Ngươi hãy ngước mắt lên trời, và nếu có thể được, hãy đếm các ngôi sao”. Rồi Chúa nói tiếp: “Miêu duệ của ngươi sẽ đông đảo như thế”… Và Chúa lại nói: “Ta là Chúa, Ðấng dẫn dắt ngươi ra khỏi thành Ur của dân Calđê, để ban cho ngươi xứ này làm gia nghiệp”.
Đây chính là một dấu chỉ sống động cho mọi ơn gọi trong Dân Chúa: ơn gọi ra đi của niềm tin và vì niềm tin, như chính lời sách Sáng Thế xác định: “Abraham tin vào Thiên Chúa, và vì đó ông được công chính”.
Phải chăng, Lời Chúa hôm nay muốn khơi gợi lên dấu chỉ nầy, lời réo gọi nầy trong tâm hồn mọi tín hữu để sống trọn vẹn ý nghĩa sâu xa của Mùa Chay; và đặc biệt hơn, để vang vọng cách sâu xa và mãnh liệt nơi tâm hồn của những anh chị em Dự tòng, những kẻ đã được Thiên Chúa kêu gọi vào niềm tin vào Ngài và sắp sửa chính thức nói lên cách trang trọng và dứt khoát “TIN và TỪ BỎ” trong cử hành Bí tích Nhập Đạo đêm Vọng Phục Sinh sắp tới!
Thật vậy, đối với những người đã từng gắn bó với một “thành UR” nào đó của tín ngưỡng cũ, của niềm tin ngoại đạo trước đây, của thói tục xa lạ với Tin Mừng, thì việc “bước vào một đức tin mới”, tin thờ một Thiên Chúa, một Đức Kitô hoàn toàn mới mẻ, và gia nhập vào một cộng đoàn Giáo Hội Công Giáo bao gồm những anh chị em xa lạ… không là một cuộc “đi xa, bức phá” của một Abraham lên đường theo tiếng gọi đó sao?
Và không riêng họ mà cả chúng ta, những người đã từng theo Chúa, tin Chúa dài lâu, lại không đã từng trải qua những kinh nghiệm trăn trở, ưu tư của các Thánh Tông Đồ trong những ngày gặp gỡ rồi lên đường bỏ hết mọi sự đi theo Đức Kitô: Niềm tin nầy sẽ dẫn mình đi đâu, tới đâu? Sẽ mang lại điều gì giá trị hơn, hay ho hơn chăng? (Mc 10,28-30). Chẳng lẽ rồi tất cả sẽ dẫn tới một đích điểm “tối om”, buồn rực… như chính Thầy Giêsu đã từng tiên báo không phải một mà nhiều lần: “Con Người sẽ phải chịu đau khổ nhiều, bị các kỳ mục, thượng tế cùng kinh sư loại bỏ, bị giết chết, và sau ba ngày sẽ sống dậy.” (Mc 8,31; 9,31;10,33).
Không. Để củng cố niềm tin và trả lời dứt khoát cho những môn đệ ngày xưa, hay để nói cho muôn thế hệ Kitô hữu muôn nơi muôn thuở, và cho riêng các anh chị em dự tòng hôm nay biết rằng: ở cuối đường thập giá là Phục sinh, tiêu đích của “con đường Kitô”, của sự chọn lựa niềm tin vào Đức Kitô, chính là chiến thắng vinh quang, là rạng ngời vinh hiển của phận người, là cuộc “Biến hình, lột xác” của cái tôi xác thịt nặng nề tội lỗi để trở nên “một con người mới” trong vương quốc rạng ngời thánh thiện của Thiên Chúa!
Theo “ngữ cảnh Tin Mừng”, xuyên qua “sự kiện Biến Hình”, chúng ta có thể thấy một sự đối xứng trong “mạc khải của chính Đức Kitô” về hai mầu nhiệm TỬ NẠN – PHỤC SINH đi liền trước như một khúc dạo đầu: “Con người phải chịu đau khổ nhiều, bị các kỳ mục, thượng tế cùng kinh sư loại bỏ, bị giết chết, và ngày thứ ba sẽ trỗi dậy” (Lc 9,22). Lời tiên tri hay mạc khải đó nào chẳng phải muốn lý giải rằng:
– Bên kia thương đau khổ nạn của“Đồi Sọ”, đã sáng lên “cuộc biến hình trên Núi” của rạng ngời Phục sinh.
– Đằng sau một Giêsu Nadarét chết tủi nhục thương đau trên thập giá, là một Đức Kitô phục sinh vinh hiển rạng ngời.
Cũng đừng quên, trong “diễn cảnh Biến Hình”, Tin Mừng đã nhắc tới cuộc đàm đạo giữa Chúa Giêsu với hai nhân vật Môsê (tượng trưng cho Lề Luật), Êlia (tượng trưng cho Ngôn Sứ), cuộc đàm đạo xoay quanh câu chuyện “cái chết (hay cuộc ra đi) của Người tại Giêrusalem”: “Bỗng có hai vị đàm đạo với Người, đó là Môsê và Êlia, hiện đến uy nghi, và nói về sự chết của Người sẽ thực hiện tại Giêrusalem”. Chi tiết nầy càng củng cố thêm:
– Trong cuộc “xuất hành” thời Môsê, bên nầy Biển Đỏ với sa mạc chết chóc và nô lệ đoạ đầy, đã thấp thoáng bến bờ “Đất Hứa”; Đức Kitô, một “Môsê mới” sắp sửa tái diễn cuộc Vượt Qua Mới qua mầu nhiệm Tử Nạn Phục Sinh để dẫn đưa đoàn Dân Mới vào “Đất Hứa quê trời”.
– Trong cuộc lưu đày thời các Ngôn sứ, đã sáng lên niềm hy vọng “trở về và tái thiết Salem”. Nhà đại ngôn sứ Giêsu cũng đang đồng hành với Dân Mới trong cuộc Vượt Qua của Ngài để canh tân và biến đổi Giáo Hội hay tái dựng những “đền thờ Giêrusalem mới” là tâm hồn các tín hữu.
Như vậy, dưới ánh sáng của các “diễn trình Lời Chúa” vừa được công bố đó, chúng ta một lần nữa lắng nghe lời mời gọi tha thiết của Mùa Chay đó là: định hướng lại nhịp sống đức tin có thể đang trên đà sai lệch, và làm mới lại những thực hành sống đạo có nguy cơ đang trở thành cũ mòn xơ cứng. Đó cũng là cuộc gọi mời của Đức Thánh Cha Phanxicô trong Sứ điệp Mùa Chay 2025: “Tôi có thực sự đang bước đi hay đang bị tê liệt, trì trệ, sợ hãi và tuyệt vọng, hoặc ngần ngại bước ra khỏi vùng an toàn của mình? Tôi có đang tìm những cách giải thoát bản thân khỏi những tình huống tội lỗi và hạ thấp phẩm giá của tôi không?”
Chúng ta đang đối diện với một thế giới mà bối cảnh đạo cũng như đời, đang bị ngập tràn những “vấp phạm”, những lực kéo và cám dỗ con người quay lưng lại với những giá trị đạo đức thanh cao để ươn hèn trụ lại trong vũng lầy của biếng lười, ích kỷ, dục vọng…; một thế giới mà Thánh Phaolô đã từng trải nghiệm nơi cộng đoàn Philipphê: “có những người sống thù nghịch với thập giá Đức Kitô. Chung cuộc đời họ là hư vong, chúa tể của họ là cái bụng…” (Bđ 2). Và vì thế, lời khuyên nhủ của Thánh Phaolô luôn mãi vẫn hợp thời: “Hãy vững vàng trong Chúa” và luôn đặt niềm trông cậy vững vàng vào cuộc gặp gỡ cuối cùng nơi quê hương Nước Trời “ở đó có Đức Giêsu Kitô, Đấng sẽ biến đổi thân xác hèn hạ của chúng ta nên giống thân xác hiển vinh của Người”. (Bđ 2).
Như vậy, trong cuộc “lên đường” hôm nay của người Kitô hữu, cho dù có những lúc phải đối diện với gian nan thử thách, với cay đắng hy sinh hay đêm tối ngục tù, thì vẫn luôn xác tín: Chúa vẫn hiện diện ngay bên khi ta ngước mắt kêu cầu, để “phục sinh” tất cả trong rạng ngời ân sủng hôm nay và trong hạnh phúc viên mãn của Nước Trời mai hậu. Và như thế, cuộc “lên đường, ra đi và lột xác” của Mùa Chay, lại làm mọc lên muôn đóa hoa rực rỡ, như cách diễn tả đầy thi vị của nhà văn nổi tiếng của Pháp vào thế kỷ thứ 16, Michel Montaigne (1533-1592): “Si la vie n’est q’un passage, sur ce passage au moins semons des fleurs”. Tạm dịch: “Nếu cuộc đời chỉ là một chuyến đi, thì ít nữa, trên chuyến đi đó, chúng ta hãy gieo những bông hoa”.
Trương Đình Hiền
[1] “Partir c’est mourir un peu” (Đi là chết một ít) là 1 câu thơ trong bài thơ “Rondel de l’ adieu” (Khúc ca ly biệt) của thi sĩ người Pháp, Edmond Haraucourt (1856-1941).