Views: 3
(BA NGÔI 2025)
Đức tin của người Kitô hữu, có thể nói, được xây dựng trên “Bộ Ba”: ÂN SỦNG CỦA ĐỨC GIÊSU, TÌNH YÊU CỦA CHÚA CHA, THÔNG HIỆP CỦA CHÚA THÁNH THẦN, như lời chào khai mở trong bức Thư thứ 2 của thánh Phaolô gởi giáo đoàn Côrintô và được Phụng vụ của Hội Thánh lấy lại làm lời chào chúc mở đầu Thánh lễ: “Nguyện xin ân sủng Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, tình yêu của Chúa Cha và ơn thông hiệp của Chúa Thánh Thần…” (2 Cr 13,13). Nói cách khác,mặc dù xuất phát từ môi trường đức tin và mặc khải Do Thái giáo, một tôn giáo độc thần, thờ kính một Thiên Chúa duy nhất, Kitô giáo lại tin thờ một Thiên Chúa Ba Ngôi Vị: Chúa Cha, Chúa Giêsu Kitô và Chúa Thánh Thần, một “Danh xưng Ba Ngôi” đã trở thành “cánh cửa đức tin” cốt yếu cho những ai chính thức gia nhập Kitô giáo như Đức Kitô đã ban lệnh và được thánh Matthêô ghi lại trong Tin mừng của ngài: “Anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ, làm phép rửa cho họ nhân danh Chúa Cha và Chúa Con và Chúa Thánh Thần” (Mt 28,19).
Trước hết, mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi đã được chính Chúa Giêsu mạc khải và giảng dạy, nhất là trong khoảng thời gian trước khi Ngài chịu khổ nạn, như Tin mừng Gioan ghi lại và vừa được công bố: “… Tất cả những gì Cha có đều là của Thầy, vì thế Thầy đã nói: Người (Thần Chân lý) sẽ lãnh nhận từ nơi Thầy mà loan truyền cho các con”. Sau đó, chân lý nền tảng này được các Tông Đồ cô đọng thành một bản Tuyên xưng đức tin đó là Kinh Tin Kính các Tông Đồ. Tiếp nối sau đó, hai Công Đồng Nicêa và Constantinốp đã bổ sung Kinh Tin Kính ngắn này để Giáo hội có được một bản Tín biểu đầy đủ về Thiên Chúa Ba Ngôi (Kinh Tin kính Nicêa-Constantinopoli).
Quả thật, cả giáo lý lẫn thần học về “Ba Ngôi”, có thể nói được rằng, đã phải trải qua nhiều sàng lọc của ngôn ngữ, khái niệm và văn hóa, nhất là nền triết học Kinh Viện, mới có được cách diễn tả dứt khoát như Kinh Tiền Tụng được Giáo hội đọc hôm nay: “Cùng với Con Một Cha và Chúa Thánh Thần, Cha là Thiên Chúa duy nhất, là Chúa Tể duy nhất, không phải trong một ngôi đơn độc nhưng trong Ba Ngôi cùng một bản thể”.
Tuy nhiên, có một điều không thể phủ nhận đó là: khi tiếp cận hay tuyên xưng mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi Vị, người Kitô hữu chúng ta thường có thái độ coi chân lý nền tảng này là một công thức thần học để tuyên tín hơn là một sự thật để thực hành, một ánh sáng để chiếu tỏa vào mọi nẻo đường cuộc sống.
Chính các trích đoạn Lời Chúa hôm nay sẽ dẫn dắt và gọi mời chúng ta sống mầu nhiệm hay chân lý Thiên Chúa Ba Ngôi cách đích thực và sống động.
Trước hết, trích đoạn sách Châm Ngôn hôm nay đã phần nào vẽ lên dung mạo của một Ngôi Vị trong Thiên Chúa với tên gọi Khôn Ngoan mà sự hiện hữu của Ngài là cội nguồn cho mọi công trình sáng tạo: “Ta đã được thiết lập tự thuở đời đời, ngay tự đầu tiên, khi địa cầu chưa sinh nở. Ta đã được sinh thành khi chưa có vực sâu, khi chưa từng có những dòng suối nước. Trước khi Chúa củng cố những ngọn núi cao, trước khi có những quả đồi, ta đã sinh ra rồi…”. Những lời nầy dẫn chúng ta đến một khẳng định về nguồn gốc của Ngôi Hai (hay Ngôi Lời) của Thánh Gioantrong bài tựa ngôn Tin mừng do ngài chắp bút: “Lúc khởi đầu đã có Ngôi lời. Ngôi Lời vẫn hướng về Thiên Chúa, và Ngôi Lời là Thiên Chúa. Lúc khởi đầu, Người vẫn hướng về Thiên Chúa. Nhờ Ngôi Lời, vạn vật được tạo thành, và không có Người, thì không có gì được tạo thành.” (Ga 1,1-3).
Như vậy, tin vào một Chúa Ba Ngôi có nghĩa là tin vào một Đấng Tạo Hóa, một Thiên Chúa dựng nên ta, cứu độ Ta qua Người Con Một và là Đấng đang dẫn dắt lịch sử và mỗi cuộc đời chúng ta trong sự Quan phòng đầy tình yêu của Chúa Thánh Thần. Sáng tạo, Cứu độ, Thánh hoá là công trình TÌNH YÊU CỦA THIÊN CHÚA BA NGÔI.
Nói cách khác, Thiên Chúa Ba Ngôi nào đâu có phải là một thần tượng nào đó xa lạ hay trên các tầng mây mà chính là;
– Một Chúa Cha có thể cảm thông sự yếu hèn của phận người để khoan dung tha thứ; một Chúa Cha luôn đáp ứng nhu cầu cấp thiết của đàn con: “Cha chúng con ở trên trời sẵn sàng ban cho lương thực hằng ngày và tha nợ chúng con”; một Chúa Cha “không nỡ bẻ gãy cây lau bị dập”, và chăm sóc từng con chim sẻ trên cây, từng cây huệ ngoài đồng; một Chúa Cha là “Người Cha già nhớ thương đứa con trai hoang đàng, chiều chiều ra ngõ vắng đón đợi…”.
– Một Chúa Con, Đấng được chính Chúa Cha yêu thương ban tặng (Ga 3,16); một Chúa Con để ai “thấy Ngài là thấy Chúa Cha” (Ga 14,9-11); một Chúa Con sẵn sàng biết chia sẻ và cho đi, sẵn sàng trở nên nghèo hèn và yếu đuối, sẵn sàng bị đóng đinh để chết vì yêu thương; một Chúa Con là “Vị Mục tử sẵn sàng bỏ chín mươi chín con chiên trong đàn để đi tìm một con chiên lạc.”
– Một Chúa Thánh Thần là Đấng Bảo Trợ đến từ Chúa Cha qua Chúa Con để làm chứng trọn hảo về tình yêu và sự thật về Thiên Chúa. (Ga 15,26).
Nhưng tình yêu mà Thiên Chúa Ba Ngôi dành cho chúng ta lại không chỉ là một “xúc cảm thuần tuý tinh thần”, hay chỉ là một “biểu lộ nghĩa cử thân tình của tương quan liên vị”, mà là một “tác động của ân sủng” qua Đức Giêsu Kitô và trong Chúa Thánh Thần, nguồn mạch của ân sủng tin, cậy, mến, như cách diễn đạt của thánh Phaolô trong thư gởi giáo đoàn Rôma mà chúng ta vừa nghe qua Bài đọc 2: “… chúng ta được bình an trong Chúa nhờ Ðức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, Ðấng cho chúng ta dùng đức tin mà tiến đến ân sủng, và đứng vững ở đó (…). Nhưng cậy trông không đưa đến thất vọng, vì lòng mến Chúa được Thánh Thần, Ðấng ban cho chúng ta, đổ xuống lòng chúng ta.”.
Sau hết, Thiên Chúa Ba Ngôi chính là Thiên Chúa của mối giây hiệp thông. Tin mừng hôm nay nhắc lại cho chúng chính lời mặc khải cuối cùng của Chúa Giêsu vào thời khắc quan trọng của chính cuộc đời trần thế của Ngài đó là chân lý về sự hiệp thông Ba Ngôi Thiên Chúa: “Khi Thần Chân lý đến, Người sẽ dạy các con biết tất cả sự thật, vì Người không tự mình mà nói, nhưng Người nghe gì thì sẽ nói vậy, (…). Tất cả những gì Cha có đều là của Thầy, vì thế Thầy đã nói: Người sẽ lãnh nhận từ nơi Thầy mà loan truyền cho các con” (Ga 16,13-15)
Như thế, sống mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi chính là sống và thực hành yêu thương như Thiên Chúa Cha Đấng giàu lòng thương xót; là mở lòng đón nhận ân sủng của Chúa qua Đức Kitô mỗi ngày và nỗ lực sống tình hiệp nhất trong sự thánh hóa của Chúa Thánh Thần.
Tuy nhiên, chúng ta đừng quên: dầu cho Thánh Kinh và Thánh Truyền có lên tiếng thế nào đi nữa, dầu cho mặc khải của Thiên Chúa có tích cực và rõ nét đến mấy, thì điều khẳng quyết của nhân loại vẫn là: Thiên Chúa luôn là một Huyền Nhiệm trên mọi huyền nhiệm, một ẩn số của mọi ẩn số. Quả thật, cho đến mãi hôm nay, “tờ lý lịch của Thiên Chúa” vẫn còn “dang dở” để con người mò mẩm tiếp cận trong “băn khoăn thao thức tới khi nào được an nghỉ trong Chúa” (St. Augustinô). Amen.
Trương Đình Hiền