Views: 2
(LỄ SUY TÔN THÁNH GIÁ – 14/09/2025)
Tại đất nước Lithuani, một trong những nước Cộng hòa độc lập khỏi Liên Sô thuộc vùng vịnh Baltic, có một ngọn đồi danh tiếng mà năm 2001, tổ chức Unesco của Liên Hiệp Quốc đã xếp hạng là kiệt tác di sản văn hóa thế giới. Đó chính là ngọn đồi mang tên Kryziu Kalnas (theo ngôn ngữ Lithuania) hay Đồi Thánh giá, ngọn đồi của tình yêu, hòa bình, niềm hy vọng, và đức hi sinh. Theo lịch sử, từ thế kỷ 14, trên ngọn đồi nầy đã xuất hiện các Thánh giá. Và rồi kể từ đó, qua bao nhiêu thăng trầm lịch sử, hàng trăm ngàn Thánh giá đủ mọi hình thức, kích cở, đã được mang đến đặt nơi đây như dấu chỉ của niềm tin, hy vọng, sự chiến thắng, yêu thương, tha thứ. Và cho dù đã bao lần bị san bằng, giải tỏa, xóa sạch, nhưng niềm tin vào Thánh giá lại khiến dân Lithuani và khách hành hương khắp nơi mang Thánh giá đem về dựng lại để hôm nay vẫn sừng sững một ngọn đồi Thánh giá độc nhất vô nhị trên thế giới.
Mà không chỉ Thánh giá xuất hiện trên ngọn đồi ở Lithuani, nhưng hiện diện khắp nơi trên mọi vùng miền thế giới, trên các tháp chuông giáo đường, trong biết bao căn hộ gia đình, trên cổ, trên ngực của biết bao con người nam nữ trên thế giới. Người ta cũng tìm thấy hình ảnh Thánh giá được thể hiện nơi các cầu thủ bóng đá khi ra vào sân cỏ, nơi các thí sinh khi sắp sửa bắt đầu cuộc thi…
Thánh giá, thập giá là gì mà đã trở thành một biểu tượng lạ lùng như thế?
Mở đầu Thánh lễ hôm nay, lễ mang tên “Suy tôn Thánh giá”, Giáo hội đã mượn lời của Thánh Phaolô trong thư Galata 6,14 để hát lên trong bài ca Nhập lễ: “Chúng ta phải hãnh diện về thập giá Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta. Nơi Người, ta được giải thoát, được sống và được sống lại; chính Người giải thoát và cứu độ ta.”.
Nhưng Thánh giá được tôn vinh hôm nay là thánh giá nào?
Quả thật, Hội thánh không suy tôn một cái giá gỗ (mang hình chữ thập, hoặc chữ T hay chữ X…) dùng để xử tử các tội nhân, và cũng là biểu tượng của ô nhục, khổ đau và tàn ác… mà dân ngoại từ thời thánh Justino (đầu thế kỷ thứ 2) hay những người thuộc nhóm Giao Điểm tại Mỹ hôm nay có những lời dè bỉu, khinh mạng rằng: “Chỉ có bọn khùng điên mới đi tôn thờ cái biểu tượng dị hợm đó, cái cây thập ác đó!”.
Để phân biệt “Thập Giá Đức Kitô” với những “cây thập giá khác”, chúng ta không có con đường nào khác ngoại trừ cùng lắng nghe Lời Chúa, đặc biệt, Lời Chúa vừa được công bố.
– Trước hết, theo trích đoạn Lời Chúa trong sách Dân Số (Bđ 1), “Thập Giá Đức Kitô” đã được tiên báo ngay từ thời Cựu ước, lúc ông Môsê đưa dân Israel về Đất hứa qua biểu tượng “Con rắn đồng”: Sau khi bị rắn lửa cắn chết nhiều người vì tội bất trung, dân Israel hối lỗi kêu xin cứu vớt và đã được Chúa thứ tha qua việc Ngài truyền cho Môsê đúc một con rắn đồng treo lên để ai nhìn lên thì được cứu sống. Con rắn đồng, tự nó chỉ là hình ảnh của nọc độc, của sự chết…, nay đã trở thành biểu tượng của lòng khoan dung tha thứ của Thiên Chúa tình yêu.
– Trong khi đó, theo trích đoạn Tin mừng Gioan vừa được công bố, chính Đức Kitô đã lấy lại điển tích và hình ảnh “Con rắn đồng” được tiên báo xưa để cắt nghĩa về “biểu tượng thập giá” mà tại đó Ngài sẽ bị treo lên: “Cũng như Môsê treo con rắn nơi hoang địa thế nào, thì Con Người cũng sẽ bị treo lên như vậy, để những ai tin vào Người, thì không bị tiêu diệt muôn đời…”.
Hôm nay Hội thánh suy tôn Thánh giá và Thánh giá trở thành biểu tượng của vinh dự, đó chính là Thánh giá gắn liền với Đấng Nằm trên đó trong huyền nhiệm khổ nạn; và khởi từ thập giá trên đồi Sọ đó, Đức Kitô đã phục sinh vinh quang để chiến thắng sự chết và mang lại ơn cứu độ cho con người.
Như thế, suy tôn Thánh giá chính là tôn vinh Đức Kitô chịu đóng đinh, Đức Kitô, hiện thân của tình yêu vô biên của Thiên Chúa, Đức Kitô chiến thắng tội lỗi và sự chết ngang qua khổ hình thập giá, ngang qua sự vâng phục và tự khiêm tự hạ thẳm sâu, như cách diễn tả của thư thánh Phaolô gởi giáo đoàn Philip 2,6-11 trong BĐ 2: “Người đã tự hạ mình mà vâng lời cho đến chết, và chết trên thập giá. Vì thế, Thiên Chúa đã tôn vinh Người…”. Giáo hội suy tôn Thánh giá vì Thánh giá Đức Kitô chính là Thánh giá cứu độ, như chính Đức Kitô đã có lần đã xác quyết: “Phần tôi, một khi được giương cao lên khỏi mặt đất, tôi sẽ kéo mọi người lên với tôi” (Ga 12,32); hay như kinh Tiền Tụng hôm nay phụng vụ đã hát lên: “Thật vậy, xưa vì cây trái cấm, loài người chúng con phải tử vong, nay nhờ cây thập giá lại được sống muôn đời; và ma quỷ xưa chiến thắng nhờ cây trái cấm nay thảm bại vì cây thập giá của Đức Kitô, Chúa chúng con”. Đó cũng là “Thánh Giá” được lòng đạo đức bình dân của dân Chúa minh hoạ như “một loài cây quý hiếm và tươi thắm diễm lệ, hoa trái tràn đầy…”, mà chúng ta thường đọc trong kinh “A Rất Thánh Giá” của Giáo phận Qui Nhơn: “Khen cây thánh giá ở giữa rừng phàm, nên giống báu lành, nên cây sang trọng, nên đơn linh nghiệm, nên tàu vượt qua biển hiểm thế nầy….Cây thánh giá tốt lành rất mực dìm dà êm mát, bóng che thiên hạ khỏi chốn hỏa hình. Cội rễ, nhành lá, búp bông, hoa quả. Từ xưa nhẫn nay, cây nào dám ví bằng cây thánh giá, từ cây thánh giá chở mình Chúa Cả đóng đinh trên cây thánh giá”…
Thập Giá của Đức Kitô là như thế.
Nhưng từ “Thập Giá của Đức Kitô” đến “cây thập tự đời” của mỗi người chúng ta là cả một đoạn đường dài. Đức Kitô mời gọi những ai theo Ngài “hãy vác thập giá mình mà theo”. Nhưng chúng ta không quên, cả ba lần thông báo về đoạn đường khổ giá Ngài sẽ trải qua tại Giêrusalem, cả 3 lần đều không được các môn sinh của Ngài đón nhận…; thậm chí thánh Phêrô còn ngăn cản (Mt 16,22-23) để phải lãnh đủ một lời mắng thậm tệ: “Satan hãy lui…”
Thế nhưng, ân sủng và tình yêu lại có sức mạnh tuyệt vời để “Thập Giá Đức Kitô” suốt 2000 năm nay vẫn là “sự hấp dẫn”, thuyết phục nhiều Giáo hoàng cũng như Giám mục, giáo sĩ cũng như tu sĩ và rất nhiều anh chị em Kitô hữu… đã sẵn sàng dấn thân chọn lựa, như chọn một “viên ngọc quý”, như “một kho tàng”, như một “linh đạo”. Trong số đó, phải kể Đức cha P. Lambert de La Motte, đấng sáng lập một “hiệp hội tín hữu” và Hội dòng mẾN Thánh Giá tại Việt nam cách đây hơn 350 năm mà linh đạo và tôn chỉ chính là “Thập giá Đức Kitô” để phục vụ cho công cuộc loan báo Tin mừng của Giáo hội Việt Nam thuở ban sơ; mà trong số đó có rất nhiều chị em nữ tu Mến Thánh Giá đã đón nhận cành lá thiên tuế tử đạo, như Anê Soạn, như Anna Trị…
Thì ra, thập giá, Thánh giá lại là “chọn lựa sống”, là một “hiện sinh” gắn liền với thân phận người, như cách cảm nhận của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn: “Sống giữa đời này chỉ có thân phận và tình yêu. Thân phận thì hữu hạn, tình yêu thì vô cùng, chúng ta làm thế nào nuôi dưỡng tình yêu để tình yêu có thể cứu chuộc thân phận trên cây thập giá đời”.
Vâng Đức Kitô đã dùng tình yêu để cứu chuộc thân phận nhân loại trên “cây thập giá của chính cuộc đời Ngài”. Vì thế, là những người được gọi mời “vác thập giá mà bước theo Đức Kitô”, tất cả Kitô hữu chúng ta, hay riêng các nữ tu và các anh chị em hiệp hội tín hữu Mến Thánh Giá, phải luôn ý thức rằng: chỉ khi nào “cây thập giá đời” của ta phản ảnh và thấm nhuần chính tình yêu và mầu nhiệm Vượt Qua của Đức Kitô mới có sức mang lại ơn cứu độ.
Phài chăng, để cho nhiều người, nhất là các con cái của mình hiểu được và xác tín vào chân lý đó mà Đức cha Lambert de La Motte, đấng sáng lập Dòng Mến Thánh giá tại Việt Nam, đã đề xuất một câu tâm niệm: “Đức Kitô chịu đóng đinh là đối tượng duy nhất của lòng trí chúng ta”.
Ước gì lời tâm niệm đó sẽ không trở thành một công thức đầu môi chót lưỡi mà là một chọn lựa nghiêm túc và mới mẻ từng ngày của những ai quyết chọn con đường tình yêu của Đức Kitô, tình yêu cứu chuộc bị đóng đinh trên cây thập giá đời!
Trương Đình Hiền