Views: 14
(Góc suy tư ngày Hội trại Junior – Giới trẻ – Giáo lý viên Giáo phận Qui Nhơn 2025)
Vào chuyện: Hãy là “Tuổi trẻ Anrê Phú Yên”
Trong khung cảnh đầy tràn niềm vui và phấn khởi đạo đức của Năm Thánh thường lệ 2025 với định hướng thiêng liêng và mục vụ mang chiều kích sinh động “hành hương của niềm hy vọng”[1], Giáo hội Việt Nam, đặc biệt, Giáo phận Qui Nhơn long trọng mừng kỷ niệm hai sự kiện lịch sử mang dấu ấn đức tin liên quan đến thời điểm quan trọng này:
– Mừng hai mươi lăm năm ngày thầy giảng Anrê Phú Yên được tôn phong Chân phước Tử đạo trong dịp Đại Năm Thánh 2000: 05.3.2000 – 05.3.2025.
– Mừng sinh nhật lần thứ 400 năm của Á thánh Anrê Phú Yên: 1625-2025.
Chúng ta có thể tìm thấy hai lý do đặc biệt trong việc Giáo hội Việt Nam, Giáo phận Qui Nhơn mừng kính long trọng Á thánh Anrê Phú Yên trong chính bức thư mục vụ của Đức cha Matthêô Nguyễn Văn Khôi gởi cộng đồng dân Chúa Giáo phận Qui Nhơn nhân dịp “Mừng kỷ niệm 25 năm ngày thầy giảng Anrê Phú Yên được tôn phong Chân phước Tử đạo” (5.3.2000 – 5.3.2025).
– Nêu cao vai trò chứng tá và mẫu gương đức tin rạng ngời của Á thánh Anrê Phú Yên để dân Chúa noi theo:
“Thầy giảng Anrê Phú Yên được diễm phúc tử đạo ngày 26 tháng 7 năm 1644. Ngài là Người Chứng Thứ Nhất của cả Giáo hội Việt Nam. Từ ngày được tôn phong Chân phước, cuộc đời và cuộc tử đạo của ngài ngày càng được nhiều người biết đến, cả trong nước lẫn nước ngoài. Ngài trở thành mẫu gương của mọi Kitô hữu, đặc biệt là giới trẻ và anh chị em giáo lý viên”[2].
– Nỗ lực tôn kính và cầu nguyện để Chân phước Tử đạo Anrê Phú Yên được mau phong thánh:
“Trong thánh lễ bế mạc Năm thánh Giáo phận, ngày 26 tháng 7 năm 2018, Giáo phận Qui Nhơn đã bắt đầu hướng đến năm 2025, kỷ niệm 25 năm ngày thầy giảng Anrê Phú Yên được tôn phong Chân phước và kỷ niệm 400 năm sinh nhật của ngài, bằng việc gia tăng lòng sùng kính đối với ngài. Nhiều người hy vọng rằng đây sẽ là thời điểm thích hợp để ngài được Tòa thánh tôn phong lên hàng Hiển thánh”[3].
Cả hai lý do đó được lồng trong một kinh nguyện để mọi người cùng hiệp ý nguyện cầu trong năm đặc biệt này:
“… Năm nay, trong khung cảnh Năm thánh 2025, chúng con hiệp nhau mừng 400 năm sinh nhật của ngài (1625-2025). Chúng con khẩn khoản nài xin ngài chuyển cầu cùng Chúa cho Giáo phận Qui Nhơn được bình an và phát triển, cho mọi thành phần Dân Chúa, cách riêng cho giới trẻ và các giáo lý viên, biết sống thánh thiện để làm chứng cho Chúa trước mặt mọi người. Đặc biệt, chúng con tha thiết nài xin ngài chuyển cầu cùng Chúa cho chúng con một phép lạ (thầm thĩ cầu nguyện riêng cho một người bị bệnh nặng vô phương cứu chữa), để Tòa thánh có thể tôn phong ngài lên bậc Hiển thánh, nhờ đó tấm gương anh hùng tử đạo của ngài càng có sức chiếu tỏa nhiều hơn trong cuộc đời chúng con. Amen”[4].
Nếu đích điểm của cuộc “hành hương trong hy vọng” chính là “gặp gỡ Đức Kitô” như Sắc chỉ Spes non confundit của Đức Thánh cha Phanxicô nêu rõ: “Đối với mọi người, ước gì Năm Thánh là một thời điểm gặp gỡ Chúa Giêsu cách sống động và cá vị, Người là ‘cánh cửa’ ơn cứu độ (x. Ga 10,7.9)” (SNC số 1), là ‘niềm hy vọng của chúng ta’ (x. 1 Tm 1,1), thì việc cùng nhau tìm về một chứng nhân đức tin hào hùng, sống động để chiêm ngưỡng, cầu nguyện và noi gương… nào không phải là một cuộc “hành hương hy vọng” đầy ý nghĩa và thiết thực sao!
Trước hết, với tư cách là “Chứng nhân tiên khởi” (Protomartyr) của Giáo hội Việt Nam, Á thánh Anrê Phú Yên xứng đáng được học biết và tôn kính cách rộng rãi ở giữa lòng Giáo hội hoàn vũ, Giáo hội Việt Nam. Sự kiện ngài được phong chân phước chẳng khác nào như một “Vì sao rực sáng” xuất hiện trên vòm trời lịch sử truyền giáo, nhất là đối với thế hệ giới trẻ hôm nay. Đức cố Giám mục Phêrô Nguyễn Soạn kính yêu của chúng ta đã từng xác quyết về điều đó:
“Á thánh Anrê tuy được phong Chân phước khá muộn thời, nhưng không vì thế mà mất đi tính cách thời sự, bởi lẽ hơn bao giờ hết, ngày hôm nay Giáo hội rất tôn trọng vai trò của người tín hữu, đặc biệt giới trẻ và giáo lý viên. Á thánh quả là xứng đáng và hợp thời được tôn phong lên làm bổn mạng của giáo dân, như người đặc trách rao truyền giáo lý của đạo Chúa. Sau 375 năm, trên bầu trời của Hội thánh đã “rực sáng một vì sao”: thầy giảng Anrê Phú Yên được phong Chân phước…”[5].
Thứ đến, những ngày kỷ niệm chỉ có giá trị khi mang đến những giá trị thực hành. Ước gì việc kỷ niệm 400 năm sinh nhật của ngài sẽ thôi thúc giới trẻ Giáo phận Qui Nhơn sống đúng phẩm chất “người trẻ Kitô”, “người trẻ của Tin mừng”, “người trẻ mang tên Anrê Phú Yên”…
Chính trong những ý nghĩa và mục tiêu trên, xin chia sẻ cùng các bạn câu chuyện mang tên “TUỔI TRẺ ANRÊ PHÚ YÊN! ĐỪNG ĐỂ BỊ KHINH THƯỜNG” với ba nội dung chính dựa trên uy tín của Lời Chúa và Huấn quyền của Hội thánh đó là:
– Mệnh lệnh của Đức Kitô: “Này anh bạn trẻ! Hãy chỗi dậy” (Lc 7,14).
– Lời khuyên của Thánh Phaolô: “Đừng để ai khinh thường vì anh còn trẻ” (1 Tm 4,12).
– Huấn dụ của Đức cố Giáo hoàng Phanxicô: “Xin làm ơn đừng về hưu non” (Tông huấn Đức Kitô đang sống – Christus Vivit, số 15).
I. MỆNH LỆNH CỦA ĐỨC KITÔ: HỠI NGƯỜI BẠN TRẺ! HÃY CHỖI DẬY
1. Bối cảnh Tin mừng: Đức Kitô gặp một “người trẻ đang chết” (Lc 7,11-17):
Sau đó, Đức Giêsu đi đến thành kia gọi là Nain, có các môn đệ và một đám rất đông cùng đi với Người. Khi Đức Giêsu đến gần cửa thành, thì đang lúc người ta khiêng một người chết đi chôn, người này là con trai duy nhất, và mẹ anh ta lại là một bà goá. Có một đám đông trong thành cùng đi với bà. Trông thấy bà, Chúa chạnh lòng thương và nói: “Bà đừng khóc nữa!”. Rồi Người lại gần, sờ vào quan tài. Các người khiêng dừng lại. Đức Giêsu nói: “Này người thanh niên, tôi bảo anh: hãy trỗi dậy!”. Người chết liền ngồi lên và bắt đầu nói. Đức Giêsu trao anh ta cho bà mẹ. Mọi người đều kinh sợ và tôn vinh Thiên Chúa rằng: “Một vị ngôn sứ vĩ đại đã xuất hiện giữa chúng ta, và Thiên Chúa đã viếng thăm dân Người”. Lời này về Đức Giêsu được loan truyền khắp cả miền Giuđê và vùng lân cận.
1.1. Trên những nẻo đường xuôi ngược hôm nay, cũng có nhiều “bạn trẻ đang chết”:
Điều nầy thì chắc các bạn biết rõ và biết nhiều hơn tôi. Chỉ cần mở chiếc smarphone có liên kết mạng 3G hoặc 4G, thì bất cứ ở đâu, giờ nào chúng ta cũng đều thấy hiện ra những thông tin về “chết”: chết vì tai nạn xe, lật tàu, chết đuối, chết vì nhìn đểu, chết vì lỡ thày lay nhắc có đèn đỏ, chết vì bị đánh ghen, chết vì trộm cướp, chết vì đủ loại bệnh, chết vì bị kết án tử hình, tự tử…
Thường tình, đã chết là có “buồn”; sự chết luôn đi kèm với một dấu chỉ mà chắc chắn không ai ham: tang chế, thê lương, não nề, thất vọng… Thi sĩ Công Giáo Hàn Mặc Tử có nhiều bài thơ về “chết”, trong đó, bài thơ “Hồn lìa khỏi xác” đã kết với 4 câu nghe thật bi ai:
Đêm nay ta khạc hồn ra khỏi miệng,
Để cho hồn đỡ bớt nỗi bi thương.
Nhưng khốn nỗi xác ta đành câm tiếng,
Hồn đi rồi, không nhập xác thê lương.
1.2. Chết: một dấu chỉ buồn:
Trên con đường đưa xác con ra nghĩa địa, bà mẹ Nain đang khóc, những giọt nước mắt buồn đau mất đứa con một, một sự mất mát quá lớn, một nỗi đau xé ruột!
Vâng, ngoại trừ những cái chết của những ác nhân, gây tội ác tầy trời cho nhân loại, đến độ ai cũng ước ao “chết đi cho rồi”, còn ngoài ra, không có cái chết nào “đáng được mong mỏi”. Chúng ta đừng quên, chính Đức Kitô, Con Chúa Trời hằng sống, trong thân phận phận con người, cũng đã run sợ trước cái chết cận kề, và đã dâng lời khẩn nguyện với Chúa Cha: “Lạy Cha, nếu Cha muốn, xin cất chén nầy xa con. Tuy vậy, xin đừng theo ý con một xin vâng ý Cha” (Lc 22,42)
Nhưng có lẽ câu chuyện chúng ta lại không dừng lại ở cái chết thể lý, mà là một cái chết khác, hao hao giống cái chết trong bài thơ “Những Giọt Lệ” của thi sĩ họ Hàn:
Người đi một nửa hồn tôi chết (mất)
Một nữa hồn tôi bỗng dại khờ!
Và đây mới là cái “chết” đáng quan tâm nhất mà đôi khi chúng ta lãng tránh, trốn chạy hoặc cố tình không dám đối mặt…!
2. Người trẻ hôm nay “chết như thế nào”:
2.1. “Chết” trong các mối tương quan:
Một trong những ý nghĩa trọng tâm và là hệ luỵ chắc chắn của cái chết đó là “cắt đứt mọi mối tương quan”, mà danh từ Việt Nam gọi là “Vĩnh biệt”: Chia biệt vĩnh viễn, cách xa miên trường…
Khi nói về một người đang chết về tinh thần có nghĩa là người đó đang cắt đứt mọi mối tương quan với chính mình, với tha nhân, với Thiên Chúa, biến mình thành một người xa lạ; hoặc muốn chung quanh mình cũng trở thành xa lạ!
Thế nhưng có rất nhiều người lại chuộng cái lối “sống dở chết dở” nầy mới chết chứ! Nếu các bạn không tin thì cứ lấy điện thoại ra, mở Google, đánh tên bài hát “Người lạ ơi” của nhạc sĩ Chu Đăng Khoa, các bạn sẽ nghe thấy tâm sự của người trẻ hôm nay về “cái chết” nầy:
…Người lạ ơi! Người đến ủi an tâm hồn này được không?
Người lạ ơi! Xin hãy cho tôi mượn bờ vai
Tựa đầu gục ngã vì mỏi mệt quá
Người lạ ơi! Xin hãy cho tôi mượn nụ hôn
Mượn rồi tôi trả, đừng vội vàng quá
Người lạ ơi! Xin hãy ghé mua giùm tôi
Một liều quên lãng, để tôi thanh thản
Người lạ ơi! Xin hãy cho tôi mượn niềm vui
Để lần yếu đuối này là lần cuối thôi
Cô đơn, lẻ loi, tâm tư như sóng đánh
Chơi vơi, mệt mỏi, tâm hồn thì mong manh
Không cần người phải quá sâu sắc,
chỉ cần bờ vai người đủ rộng
Chân thành đừng giấu sau màu mắt,
cùng chia sớt những nỗi sầu mênh mông
Cho trái tim yếu đuối được nghỉ ngơi,
cõi lòng hoang sơ hôm nay thôi dậy sóng
Một người với tôi vậy là đủ,
những thứ còn lại chẳng quan trọng…
Một cuộc sống, một tâm hồn… mà mọi biểu hiện tương quan sâu thẳm nhất, cần thiết nhất… lại chỉ được xây dựng trên “Người lạ ơi” thì chết quách chứ sống chi cho “khổ dậy trời”!
2.2. Chết mà vẫn tường mình đang sống: chọn lầm giá trị:
Không phải Giáo hội không biết đến rất nhiều những thách đố đang dập vùi người trẻ trên mọi miền thế giới. Riêng Tông huấn Đức Kitô đang Sống (Christus Vivit) đã dành ra liên tiếp 3 số 72,73,74 để liệt kê những nỗi oan khiên, bi đát mà rất nhiều trẻ đang gánh chịu[6].
Tuy nhiên ở đây, tôi muốn muốn nhấn mạnh đến khía cạnh giới trẻ chính là chủ thể chứ không phải nạn nhân, đang chọn lựa cuộc sống mang “dáng đứng cái chết”; hay như kiểu nói của một bài hát nào đó “chết mà biết thở”! Trong khi đó, sách Khải Huyền có đoạn viết: “Ta biết các việc ngươi làm, biết ngươi được tiếng là đang sống, mà thật ra đã chết” (Kh 3,1).
Sau đây là những kiểu chết vì chọn lầm giá trị:
2.2.1. Chết vì chọn sống theo “tinh thần thế tục”:
Chúng ta có thể nhận ra những chỉ dấu về “cuộc sống mà như đã chết” của người trẻ hôm nay (đặc biệt, người trẻ Công Giáo), đó chính là cuộc sống mà Thánh Phaolô gọi tên là “thuộc hạ giới”, hay thời hôm nay được Giáo hội gọi chung là “tinh thần thế tục”:
“Vậy anh em hãy giết chết những gì thuộc về hạ giới trong con người anh em: ấy là gian dâm, ô uế, đam mê, ước muốn xấu và tham lam; mà tham lam cũng là thờ ngẫu tượng. Chính vì những điều đó mà cơn thịnh nộ của Thiên Chúa giáng xuống trên những kẻ không vâng phục. Chính anh em xưa kia cũng ăn ở như thế, khi anh em còn sống giữa những người ấy. Nhưng nay, cả anh em nữa, hãy từ bỏ tất cả những cái đó: nào là giận dữ, nóng nảy, độc ác, nào là thoá mạ, ăn nói thô tục. Anh em đừng nói dối nhau, vì anh em đã cởi bỏ con người cũ với những hành vi của nó rồi, và anh em đã mặc lấy con người mới, con người hằng được đổi mới theo hình ảnh Đấng Tạo Hoá, để được ơn thông hiểu…” (Cl 3,5-10).
2.2.2. Chết vì tôn thờ thần “Mammon”:
Người trẻ hôm nay bị ám ảnh và áp lực nặng nề bởi vị thần “mamon”: Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi Tiền Của (Mammon) được.” (Lc 16,13). Nhiều làng Công giáo, nhiều giáo xứ, cách đây khoảng 20 năm, gia đình nào cũng có con cái ôm giấc mơ “học xong sẽ đi tu”. Nhưng bây giờ, hầu hết, học xong sẽ “đi nước” (Đia lao động nước ngoài, du học nước ngoài…).
Trong khi đó, mọi “tấm bằng tốt nghiệp, Đại học hay phổ thông trung học… đều là là tấm thẻ “Visa để kiếm công ăn việc làm, để chọn công ty”… thay vì “để chọn con đường dấn thân cho công cuộc truyền giáo”, dấn thân cho ơn gọi thánh hiến, linh mục…
2.2.3. Chết vì chọn lối sống vô cảm:
Người trẻ hôm nay bị ảnh hưởng nặng nề lối sống “vô cảm”, “sống chết mặc bay” (chủ nghĩa MACKENO). Đây là lối sống ích kỷ mang nặng tâm thức “cá nhân chủ nghĩa”. Suốt ngày chúi đầu vào chiếc smartphone hay bàn phiếm laptop để tương tác với những “tương quan ảo” thay vì bước ra đường, xuống với cuộc sống thực mà giao lưu, vui vẻ, phục vụ, sẻ chia… Thậm chí, nhiều gia đình, ngay cả tại “không gian bàn cơm, mâm cơm”, nơi mà sự hiệp thông, niềm vui, tình huynh đệ, tiếng cười, tình gia đình… đang bị thay thế bởi những chiếc điện thoại thông minh… Vâng, từ nhà ăn tới toilette, cái mà người trẻ hôm nay mang theo đó chính là “thằng Samsung”, “con Iphone”, “chú Oppo”…
2.2.4. Chết vì lối sống buông thả, dễ dãi, hùa, lười…:
Người trẻ hôm nay chọn kiểu sống dễ dãi, ích kỷ, càng ít trách nhiệm càng tốt, lười biếng. Cứ quan sát cách người trẻ tham dự Thánh Lễ Chúa Nhật tại một số nơi: Ngồi trên xe, chat điện thoại, ôm eo nói chuyện…
Sẵn sàng hùa nhau đi bão sau một trận đá bóng và để lại đằng sau một bãi rác kinh hoàng, nhưng được mấy người xung phong dấn thân trong công tác dọn sạch môi trường, phục vụ từ thiện…
Ngày nay, sinh hoạt giới trẻ tại các giáo xứ (các lớp giáo lý, thánh lễ, học hỏi Lời Chúa…) đang thưa thớt, eo sèo; nhưng ở các quán cà-phê, quán nhậu, karaoke, rạp chiếu bóng… thì đầy!
Nói chung, đó là một cuộc sống mà sách Khải huyền định nghĩa là “hâm hẩm”. Chọn llois sống như thế thì “chết là chắc” chứ sống có ý nghĩa gì đâu!
“Ta biết các việc ngươi làm: ngươi chẳng lạnh mà cũng chẳng nóng. Phải chi ngươi lạnh hẳn hay nóng hẳn đi! Nhưng vì ngươi hâm hẩm chẳng nóng chẳng lạnh, nên Ta sắp mửa ngươi ra khỏi miệng Ta.” (Kh 3,15-16).
Đề nghị các bạn xem lại mình thử mình đã “chết thế nào” trong đời sống làm người và làm con cái Chúa, theo “bản xét mình Mùa Chay” sau đây:
Chúa muốn con đi thật xa,
Con thì lại thích la cà rong chơi.
Chúa đưa lên đĩnh cao vời,
Đầm lầy con muốn xây đời ấm êm.
Chúa mời theo Chúa ngày đêm,
Riêng con mặc cả, bớt thêm, hẹn chờ.
Chúa chọn bé nhỏ đơn sơ,
Con ưa hào nhoáng tôn thờ siêu sao.
Chúa khó nghèo, Chúa lao đao,
Sang giàu con chuộng, chức cao con tìm.
Yêu người Chúa trọn một niềm,
Đời con ích kỷ con tim hững hờ.
Nước sâu thuyền Chúa đợi chờ,
Con thì đành đoạn trên bờ quay lưng.
Chúa mang thập giá không dừng,
Khổ đau vừa chạm ngập ngừng con xa.
Chúa vào sa mạc với Cha,
Com tìm đô hội hát ca với đời.
Chúa lo công việc Nước Trời,
Suốt ngày con bận việc đời riêng con…
Ý Cha Chúa nguyện vuông tròn,
Kiêu căng con giữ ý con chẳng dời…
Con khác Chúa quá Chúa ơi,
Mùa Chay xin Chúa cải đời cho con!
3. Cơ may của người trẻ “đang chết”: Đức Kitô đang đến ngược đường:
3.1. Khởi đầu quan trọng: biết mình đang chết:
Ai trong chúng ta dám tự hào rằng mình “không bao giờ chết”, không bao giờ trải qua những vấp váp, thương tích, bệnh hoạn, sa ngã…!
Đức Thánh Cha Phanxicô đã tiên liệu tất cả, khi ngài ân cần nói với chúng ta:
“Nếu con đánh mất sức sống nội tâm, những giấc mơ, lòng nhiệt thành, niềm hy vọng và lòng quảng đại, Chúa Giêsu sẽ đứng trước mặt con như ngày xưa Người đã làm thế với đứa con trai đã chết của một bà góa, và với tất cả quyền năng của Đấng Phục Sinh, Người sẽ thúc giục con: “Này con, Ta bảo con: hãy trỗi dậy!” (Lc 7,14)” (Lc 7:14) (ĐKĐS số 20).
Ngày xưa, vào những ngày sau biến cố Thập giá trên đồi Sọ, các môn sinh của Chúa Giêsu cũng có những người “sống mà như đã chết”!
3.2. Xác tín quan trọng: Đức Kitô phục sinh đang có mặt:
Tuy nhiên, “trên những nẻo đường đau thương thất vọng”, khi thì trên con đường trở về từ “Mồ trống” vào sáng sớm tinh mơ, lúc thì trên nẻo Emmaus, có lần ở tại bãi biển Tibêriát, … một Tin vui, một niềm hy vọng, niềm tin Phục sinh đã được nhen nhóm lên, và rồi, đã rực sáng trên mọi nẻo đường thế giới. Đơn giản: Đấng Phục Sinh đã có mặt.
Khi đoàn người đưa đám ma chàng thanh niên tiến về nơi nghĩa địa – một hướng đi tiến về cõi chết, bóng tối, thất vọng… thì từ phía bên kia, Đức Kitô và đám môn sinh đang ngược đường trở lại. Ngài đang dẫn môn sinh tiến ngược đường sự chết để đi vào cõi sống! May mắn làm sao “đám tang chàng thanh niên” đã gặp được Người! Người đang đến, Người đang có mặt rất đúng lúc!
Nhưng quan trọng, đây không chỉ một sự “qua đường bất chợt”, một sự gặp gỡ xa lạ tình cờ, một sự “hiện diện câm nín”, thờ ơ… nhưng là một “đứng lại”, một “đồng hành gần gũi, thân thương, trực tiếp “chạm đến quan tài”, chạm đến trái tim, cùng với “mệnh lệnh của sự sống”: “Bạn trẻ kia! Hãy chỗi dậy”!
Các bạn trẻ hôm nay phải sống niềm tin này, chân lý nền tảng này: Đức Kitô đang sống (Christus Vivit):
Nhưng có một chân lý thứ ba, không thể tách rời chân lý trước được: Người đang sống! Chúng ta cần luôn tự nhắc mình điều này, bởi vì chúng ta có nguy cơ coi Chúa Giêsu Kitô chỉ như một mẫu gương trong quá khứ, như một kỷ niệm, như một Đấng đã cứu chúng ta cách đây hai ngàn năm. Điều này không ích gì cho chúng ta, vì nó sẽ để chúng ta cũ kỹ y như trước, nó sẽ không giải thoát chúng ta. Đấng đổ đầy ân sủng của Người trên chúng ta, Đấng giải thoát chúng ta, Đấng biến đổi chúng ta, Đấng chữa lành và an ủi chúng ta là Đấng đang sống. Người là Đức Kitô Phục Sinh, tràn đầy sức sống siêu nhiên, mặc lấy ánh sáng vô hạn. Vì thế Thánh Phaolô đã nói: “Nếu Đức Kitô đã không sống lại, thì lòng tin của anh em thật hão huyền” (1 Cr 15,17) (ĐKĐS 124).
3.3. Lựa chọn sống quan trọng: Đứng lên đi theo Đức Kitô:
– Chiêm ngắm Đức Kitô trong Tin mừng:
“Điều quan trọng là các con hãy chiêm ngắm người thanh niên Giêsu mà các sách Phúc âm trình bày cho chúng ta, vì Người thực sự là một người trong các con, và nơi Người chúng ta nhận ra nhiều đặc điểm của những con tim trẻ trung. Chẳng hạn, chúng ta thấy điều này trong những đặc điểm sau đây: “Đức Giêsu đã tin tưởng Chúa Cha cách tuyệt đối, Người đã nâng niu tình bạn giữa Người và các môn đệ và ngay cả khi có biến động, Người vẫn trung thành với tình bạn ấy. Người đã biểu lộ một lòng trắc ẩn sâu xa đối với những người yếu kém nhất, đặc biệt là người nghèo, người bệnh tật, người tội lỗi và người bị loại trừ. Người đã dũng cảm đương đầu với giới cầm quyền trong tôn giáo và chính trị thời bấy giờ; Người đã trải qua kinh nghiệm bị hiểu lầm và bị chối bỏ; Người đã cảm thấy sợ hãi trước đau khổ và đã biết đến sự mong manh của Khổ nạn; Người đã hướng mắt nhìn về tương lai, phó thác trong vòng tay vững chãi của Chúa Cha và sức mạnh của Chúa Thánh Thần. Trong Chúa Giêsu, mọi người trẻ có thể tìm thấy chính mình.” (ĐKĐS 31).
– Chia sẻ kinh nghiệm về Đức Kitô phục sinh cho thế giới:
“Chúa kêu gọi chúng ta thắp lên những ánh sao trong đêm tối của các bạn trẻ khác, Người mời chúng ta nhìn lên những vì sao đích thực, đó là những dấu chỉ đủ loại mà Người ban tặng để chúng ta không chỉ đứng nhìn, nhưng bắt chước người gieo hạt: họ ngắm nhìn các vì sao trên trời để biết cách trồng trọt. Thiên Chúa thắp sáng các vì sao để chúng ta luôn bước đi: “Các vì sao hân hoan chiếu sáng, ở chỗ của chúng; Ngài gọi chúng và chúng đáp lại: Chúng tôi đây!” (Br 3,34-35). Chính Đức Kitô là ánh sáng hy vọng rạng rỡ cho chúng ta và soi đường chúng ta trong đêm tối, vì Người là “sao mai chiếu rạng” (Kh 22,16) (ĐKĐS 33).
II. TUỔI TRẺ ƠI ! ĐỪNG ĐỂ BỊ KHINH THƯỜNG (Lời khuyên của Thánh Phaolô)
Hôm nay, xin mời các bạn lắng nghe lời hiệu triệu của Thánh Phaolô, một người trẻ đã kinh qua một kinh nghiệm độc đáo, hi hữu, hiện thực khi được Đức Kitô phục sinh “chạm đến”, một “cú chạm sét đánh trên đường Đa-mát” (Cv 22,1-21).
Vâng, Phaolô đã đi qua một chặng đường tuổi trẻ đạo đức, nhiệt thành nhưng ảo tưởng và lầm lạc đến độ cực đoan: bài trừ Kitô giáo! Nhưng Chúa luôn có “kế hoạch của Ngài” cho mỗi con người, mỗi cuộc đời.
1. Bối cảnh Lời Chúa: Thầy Phaolô khuyên trò Timôthê (1 Tm 4,12-16):
“Chớ gì đừng có ai coi thường anh vì anh còn trẻ. Trái lại, anh hãy nên gương mẫu cho các tín hữu về lời ăn tiếng nói, về cách cư xử, về đức ái, đức tin và lòng trong sạch. Trong khi chờ tôi đến, hãy chuyên cần đọc Sách Thánh trong các buổi họp, chuyên cần khuyên nhủ và dạy dỗ. Đừng thờ ơ với đặc sủng đang có nơi anh, đặc sủng Thiên Chúa đã ban cho anh nhờ lời ngôn sứ, khi hàng kỳ mục đặt tay trên anh. Anh hãy tha thiết với những điều đó, chuyên chú vào đó, để mọi người nhận thấy những tiến bộ của anh. Anh hãy thận trọng trong cách ăn nết ở và trong lời giảng dạy. Hãy kiên trì trong việc đó. Vì làm như vậy, anh sẽ cứu được chính mình, lại còn cứu được những người nghe anh giảng dạy.”
2. Lưu ý 4 lời khuyên:
2.1. Trưởng thành nhân bản (Lời ăn tiếng nói, cách cư xử): anh hãy nên gương mẫu cho các tín hữu về lời ăn tiếng nói, về cách cư xử…
Tục ngữ Việt nam có câu “Học ăn, học nói, học gói, học mở”; đó chính là những bài học “nhân bản”, bài học “biết sống” (savoir vivre) mà nếu không ý thức, chuẩn bị, đào luyện… e rằng khó “làm một Kitô hữu” đừng nói chi “làm thánh”.
Về vấn đề này, xin được nhắc lại cái “nguyên tắc vàng” mà cha bề trên Lành (Albert Delagnes)[7] đã nhắn nhủ các chủng sinh: “Các con muốn trở thành linh mục thánh thiện, trước tiên các con phải lo rèn luyện nên người lương thiện (honnête homme), trên cơ sở vững chắc ấy các con nỗ lực xây dựng con người Kitô hữu đạo đức (bon chrétien), rồi từ đó các con mới có triển vọng trở thành linh mục thánh đức (saint prêtre).
Để giúp “trưởng thành nhân bản”, ngày nay có vô vàn vô số phương tiện để học hỏi, thăng tiến, trau dồi. Rất tiếc, nhiều người trẻ chúng ta đã để “tuổi 20 qua đi”[8] mà không tận dụng được gì, học hỏi được gì nơi cái “kho tàng mở” (Google, Facebook, Youtube, Tiktok, ChatGPT, internet, điện thoại thông minh…, chất chứa muôn nghìn báu vật của thế giới. (Riêng các bạn gái thì thật là thiếu sót nếu không đọc ALL THE RULES của Ellen Fein và Sherrie Schneider)[9].
2.2. Trưởng thành trong đức ái: anh hãy nên gương mẫu cho các tín hữu về … đức ái…
Hãy chiêm ngưỡng hành vi “Rửa Chân” của Thầy Giêsu (Ga 13,1-20), chúng ta sẽ có câu kết luận và những áp dụng thực tiển cho chính mình. Đặc biệt hãy nhớ “15 phẩm tính của Đức Mến (Đức Ái)” theo Thánh Phaolô:
Đức mến thì nhẫn nhục, hiền hậu, không ghen tương, không vênh vang, không tự đắc, không làm điều bất chính, không tìm tư lợi, không nóng giận, không nuôi hận thù, không mừng khi thấy sự gian ác, nhưng vui khi thấy điều chân thật. Đức mến tha thứ tất cả, tin tưởng tất cả, hy vọng tất cả, chịu đựng tất cả. (1 Cr 13,4-7).
Nhớ chứng từ sống đức ái của thánh nữ Tiến sĩ Têrêsa Hài Đồng Giêsu: “Ở giữa lòng Hội thánh em sẽ là tình yêu”. Chị Chiara Lubich (Người sáng lập Phong trào “Folcolare” (Tổ ấm): “Những chiến tích lừng danh mà thiếu tình yêu thì chỉ còn là mây khói”…
2.3. Trưởng thành trong đức tin: anh hãy nên gương mẫu cho các tín hữu về … đức tin…
Để các bạn trung thành gìn giữ và thăng tiến đời sống đức tin, xin đề nghị 4 điều căn bản: Cầu nguyện, Lời Chúa, Thánh lễ, Toà giải tội.
– Cầu nguyện: Cầu nguyện, tự bản chất, đó chính là cuộc gặp gỡ với Đức Kitô. Không thể sống và đứng lên nếu không gặp gỡ Đức Kitô. (Nhớ chuyện chàng trai con bà goá Nain, bao câu chuyện khác trong Tin mừng về những cuộc gặp gỡ với Đức Kitô).
– Lời Chúa: Không thể sống và chiến thắng “sự chết” nếu không có Lời (Nhớ chuyện Chúa Giêsu chiến đấu với ma quỉ: dùng chỉ 1 đòn duy nhất: “Có Lời chép rằng” Mt 4,1-11).
– Thánh lễ: Không thể sống và sống phong phú nếu không tiếp cận Thánh Thể (Nhớ chuyện Giuđa: “Sau khi ăn miếng bánh, Giu-đa liền đi ra. Bấy giờ trời sụp tối !” Ga 13,30).
– Toà Giải Tội: Không thể sống và sống hạnh phúc nếu không hoán cải trở về Nhà Cha (Dụ ngôn Người Cha nhân hậu – Lc 15,11-32).
2.4. Trưởng thành trong tình yêu: Sống trong sạch: anh hãy nên gương mẫu cho các tín hữu về … lòng trong sạch …
Đây là chủ đề khá nhạy cảm nhưng cũng rất cần thiết của giới trẻ hôm nay. Xin chia sẻ bài thuyết trình của cô Anna Nguyễn Thị Linh Chi, giáo dân thuộc giáo xứ Tuy Hòa – Thành viên BĐHMV Di dân-Đồng hương GPQN trong cuộc Đại hội Di Dân-Đồng hương Qui Nhơn năm 2019 tại Sài Gòn)[10].
III. HUẤN DỤ CỦA ĐỨC CỐ GIÁO HOÀNG PHANXICÔ: ĐỪNG VỀ HƯU NON
Giáo Hội Công giáo chúng ta, đặc biệt Giới Trẻ, đã từng đón nhận một hồng ân cao quý, đó chính là kết quả của THƯỢNG HỘI ĐỒNG GIÁM MỤC THẾ GIỚI THƯỜNG LỆ KHOÁ XV, khai mạc vào ngày 3.10.2018 và bế mạc ngày 23.10.2018 với chủ đề: “Người trẻ, đức tin, và sự phân định ơn gọi”.
Sau đó, vào dịp lễ Truyền Tin ngày 25/03/2019, Đức Thánh Cha Phanxicô đã ký và công bố Tông huấn hậu Thượng Hội đồng Giám mục thế giới về giới trẻ có tựa đề: “Chúa Kitô đang sống, niềm hy vọng của chúng ta” – “Vive Cristo, esperanza nuestra”, trong cuộc viếng thăm của ngài tại Đền thánh Đức Mẹ Loreto, trung Italia.
Đây là một sứ điệp mang chuyên đề dành cho giới trẻ, vì thế, trong dịp nầy, tôi xin giới thiệu “chút xíu sứ điệp” mà Đức Thánh Cha muốn gởi đến chúng ta như một chút hành trang cho cuộc Hội trại nầy:
1. Có một điều chúng ta đừng bao giờ quên: Đức Kitô và Hội thánh của Ngài không bao giờ bỏ rơi chúng ta:
Chúng ta cùng đọc với nhau 3 số đầu tiên của tông huấn:
1. Chúa Kitô đang sống! Người là niềm hy vọng của chúng ta, và là tuổi trẻ đẹp nhất của thế giới này. Tất cả những gì Người chạm đến đều trở nên tươi trẻ, mới mẻ, tràn đầy sức sống. Thế nên, lời đầu tiên cha muốn nói với mỗi Kitô hữu trẻ là: Chúa Kitô đang sống và Người muốn con cũng được sống! (ĐKĐS 1).
2. Người ở trong con, Người ở với con và không bao giờ bỏ rơi con. Dù con có rời xa Người, Đấng Phục sinh vẫn ở bên con. Người kêu gọi và chờ đợi con bắt đầu lại. Khi con cảm thấy mình già đi vì buồn sầu, thù hận, vì lo sợ, nghi ngờ hay thất bại, Người vẫn luôn ở đó để ban lại cho con sức mạnh và hy vọng. (ĐKĐS 2).
3. Với tâm tình yêu thương, cha viết Tông huấn này như một lá thư gửi cho mọi Kitô hữu trẻ, để nhắc nhở các con về một số xác tín của đức tin, đồng thời để khích lệ các con lớn lên trong sự thánh thiện và sự dấn thân trong ơn gọi của riêng mình. Nhưng vì đây là một cột mốc của Thượng Hội đồng Giám mục, nên tôi cũng gửi Tông huấn này cho toàn thể dân Chúa, cho các mục tử và cả các tín hữu, bởi lẽ tất cả chúng ta được chất vấn và thúc đẩy suy tư về người trẻ cũng như cho người trẻ. Vì thế, ở một vài đoạn tôi sẽ nói trực tiếp với người trẻ, và ở những đoạn khác, tôi sẽ có những đề nghị tổng quát hơn để giúp Hội thánh phân định. (ĐKĐS 3).
2. Giới trẻ trong tầm nhìn muôn thuở :
2.1. Đừng đánh mất vẻ đẹp anh hùng của tuổi trẻ:
“Người trẻ không được nản chí; nhưng phải mơ ước những điều lớn lao, tìm kiếm những chân trời rộng lớn, khát vọng cao hơn, muốn chinh phục thế giới, có khả năng chấp nhận những thách đố và cống hiến hết mình để xây dựng điều tốt đẹp hơn. Đó là lý do tại sao tôi nhấn mạnh với các bạn trẻ rằng đừng để mình bị cướp mất hy vọng; và tôi nhắc lại với mỗi bạn trẻ: «Đừng để ai coi thường tuổi trẻ của các con” (1 Tm 4,12) (ĐKĐS 15).
2.2. Can đảm trở thành “những vị thánh của thời đại”:
“Vì thế, tối hôm nay, tôi nói với các bạn: hãy để cho ánh sáng Chúa Kitô chiếu sáng trong cuộc sống các bạn! Ðừng đợi đến lúc già hơn mới dấn thân tiến bước trên con đường thánh thiện! Sự thánh thiện luôn trẻ trung, cũng như sự trẻ trung trường cửu của Thiên Chúa”. “Hãy làm cho mọi người được biết sự tươi đẹp của sự gặp gỡ Thiên Chúa, Ðấng mang lại ý nghĩa cho cuộc sống của các bạn. Các bạn đừng đứng hạng chót trong sự tìm kiếm công lý, thăng tiến hòa bình, dấn thân thực thi tình huynh đệ và liên đới!” (Bài giảng của Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan-Phaolô II trong đêm bế mạc Đại Hội giới trẻ thế giới lần thứ 17 năm 2002 tại Toronto).
2.3. Chấp nhận “Con đường Giêsu”, giải pháp Tin mừng:
“Các bạn trẻ thân mến, Đức Giêsu không dạy các con từ xa hay từ bên ngoài, nhưng Người chia sẻ với các con ngay trong chính tuổi trẻ của các con. Điều quan trọng là các con hãy chiêm ngắm người thanh niên Giêsu mà các sách Phúc âm trình bày cho chúng ta, vì Người thực sự là một người trong các con, và nơi Người chúng ta nhận ra nhiều đặc điểm của những con tim trẻ trung. Chẳng hạn, chúng ta thấy điều này trong những đặc điểm sau đây: “Đức Giêsu đã tin tưởng Chúa Cha cách tuyệt đối, Người đã nâng niu tình bạn giữa Người và các môn đệ và ngay cả khi có biến động, Người vẫn trung thành với tình bạn ấy. Người đã biểu lộ một lòng trắc ẩn sâu xa đối với những người yếu kém nhất, đặc biệt là người nghèo, người bệnh tật, người tội lỗi và người bị loại trừ. Người đã dũng cảm đương đầu với giới cầm quyền trong tôn giáo và chính trị thời bấy giờ; Người đã trải qua kinh nghiệm bị hiểu lầm và bị chối bỏ; Người đã cảm thấy sợ hãi trước đau khổ và đã biết đến sự mong manh của Khổ nạn; Người đã hướng mắt nhìn về tương lai, phó thác trong vòng tay vững chãi của Chúa Cha và sức mạnh của Chúa Thánh Thần. Trong Chúa Giêsu, mọi người trẻ có thể tìm thấy chính mình.” (ĐKĐS số 31).
2.4. Lấp đầy giây phút hiện tại với tình yêu:
Theo “linh đạo” của một chứng nhân khác đến từ Việt Nam, Đức Hồng y, Vị Tôi Tớ Chúa, F.X. Nguyễn Văn Thuận:
“Về vấn đề này, Cha muốn nhắc lại rằng Đức Hồng Y Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận, khi bị giam cầm trong một trại tập trung, đã không muốn những ngày của ngài chỉ bao gồm chờ đợi và hy vọng vào tương lai. Ngài đã chọn “sống giây phút hiện tại bằng cách lấp đầy nó với tình yêu”; và cách mà Ngài nhận ra đó là: “Tôi nắm bắt những cơ hội phát sinh mỗi ngày, để thực hiện những hành động bình thường một cách phi thường”. Khi các con đấu tranh để biến ước mơ của mình thành hiện thực, hãy sống trọn vẹn ngày hôm nay, cho đi tất cả và từng giây phút lấp đầy nó bằng tình yêu. Bởi vì thật sự là ngày hôm nay của tuổi trẻ của các con có thể là ngày cuối cùng, và như thế thật đáng giá để sống nó với tất cả ước muốn và tất cả chiều sâu có thể.” (ĐKĐS số 148).
2.5. Người trẻ gìn gữ căn nhà Hội thánh luôn tươi đẹp, trẻ trung:
Trong những tháng năm qua, và cả trong những ngày này, chắc các bạn đã nghe vô số những thông tin tiêu cực trong Giáo hội, Giáo phận và trong chính giáo xứ của các bạn (Gương mù gương xấu của các đấng bậc chủ chăn, những nhố nhăng lạm dụng trong phụng vụ, những rạn nứt chia rẽ…). Phải chăng, đó là những chỉ dấu của một Hội thánh đang bị “lão hoá”, đang đánh mất vẽ đẹp thuần khiết trẻ trung của Tin mừng?
Đức cố Giáo Hoàng Phanxicô đã không tránh né, nhưng muốn hướng tới chính vai trò và khả năng của giới trẻ trong việc canh tân, gìn giữ vẽ đẹp của căn nhà Hội thánh:
“Hội thánh của Đức Kitô luôn có nguy cơ sa chước cám dỗ đánh mất lòng nhiệt thành, bởi không còn nghe tiếng Chúa mời gọi liều mình vì đức tin để cho đi tất cả không đắn đo trước những hiểm nguy, mà quay về tìm kiếm những an toàn giả tạo của thế gian. Chính những người trẻ có thể giúp Hội thánh giữ được tinh thần trẻ trung, không rơi vào băng hoại; không dừng lại, không kiêu hãnh, không biến thành giáo phái, nhưng trở nên nghèo khó và có khả năng làm chứng hơn nữa, gần gũi với những người hèn kém và những người bị bỏ rơi, biết đấu tranh cho công lý và khiêm tốn đón nhận những chất vấn. Người trẻ có thể đem đến cho Hội thánh vẻ đẹp của sự trẻ trung khi họ khơi gợi khả năng «vui mừng về những khởi đầu, luôn cho đi chính mình, canh tân và lại lên đường để đạt những thành quả mới” (ĐKĐS Số 37).
2.6. Các chứng nhân trẻ theo dòng lịch sử:
Sự thánh thiện của người trẻ không là một “tiên liệu”, dự đoán, nhưng được chứng tỏ qua những “bằng chứng đích thực” của những chứng nhân trẻ suốt dòng lịch sử của Giáo hội:
“Qua sự thánh thiện của giới trẻ, Hội thánh có thể bắt đầu sống lại nhiệt huyết thiêng liêng và lòng hăng say tông đồ. Hương thơm thánh thiện tỏa ra từ đời sống lành thánh của biết bao người trẻ có thể băng bó các vết thương của Hội thánh và của thế giới, và đưa chúng trở lại với tình yêu viên mãn mà chúng ta đã được kêu gọi từ thuở đời đời: các thánh trẻ thúc đẩy chúng ta trở về với tình yêu ban đầu” (x. Kh 2,4) (ĐKĐS số 50).
Đặc biệt, trong số đó, Đức Thánh Cha nhắc đến một nhân chứng Việt Nam: Á Thánh Anrê Phú Yên:
“Chân phước Anrê Phú Yên là một thanh niên Việt Nam sống vào thế kỷ 17. Ngài là một giáo lý viên và là trợ tá của các vị thừa sai. Ngài bị tống giam vì đức tin, và vì không chịu từ bỏ đức tin, ngài đã bị giết. Anrê chết trong lúc đang kêu Danh Thánh Giêsu.” (ĐKĐS số 54).
Kết luận: Làm ơn đừng về hưu non!
Nếu các bạn không muôn ai khinh thường tuối trẻ của mình thì trước hết xin bạn:
– Làm ơn đừng về hưu non:
“Các bạn trẻ thân mến, tốt hơn hết các con đừng đánh mất tuổi thanh xuân của mình, đừng ngắm nhìn cuộc sống từ ban công. Các con đừng lẫn lộn hạnh phúc với chiếc ghế bành và đừng sống cả cuộc đời mình trước cái màn hình. Đừng để mình rơi vào cảnh tượng thê thảm như của một chiếc ôtô phế thải. Đừng như những chiếc xe nằm trong bãi đậu xe, nhưng hãy ước mơ thỏa chí và hãy đưa ra những quyết định. Các con hãy mạo hiểm, dù có thất bại. Đừng sống sót với tâm hồn đã tê dại và đừng nhìn thế giới như những khách du lịch. Hãy lên tiếng! Hãy xua tan những nỗi sợ khiến các con tê liệt, để không trở thành những người trẻ như xác ướp. Hãy sống! Hãy dấn thân cho những gì tốt nhất trong cuộc sống! Hãy mở các cánh cửa lồng ra và bay đi! Làm ơn, đừng về hưu non các con nhé.” (ĐKHS số 143)
Nhưng nhất quyết,
– Hãy bắt tay hành động ngay bây giờ:
“Rõ ràng Lời Chúa mời con sống hiện tại, chứ không chỉ chuẩn bị cho ngày mai: “Vậy anh em đừng lo lắng về ngày mai, ngày mai, cứ để ngày mai lo. Ngày nào có cái khổ của ngày ấy” (Mt 6,34). Nhưng điều này không có nghĩa là lao mình vào một cuộc sống phóng đãng vô trách nhiệm, vốn chỉ đưa tới sự trống rỗng và luôn bất mãn; nhưng là sống trọn vẹn giây phút hiện tại, nhờ dùng các năng lực của mình cho những điều tốt đẹp, nhờ biết vun đắp tình huynh đệ, nhờ học theo Đức Giêsu và quý trọng những niềm vui bé nhỏ của cuộc sống như một quà tặng của tình yêu Thiên Chúa.” (ĐKĐS số 147).
Vì thế, hỡi các bạn trẻ mang tên “ANRÊ PHÚ YÊN” xin bạn Hãy mau mắn lắng nghe lời réo gọi: ĐỪNG ĐỂ AI KHINH THƯỜNG TUỐI TRẺ; hãy mau mắn VỀ NƠI HẸN ƯỚC với Đức Kitô phục sinh; và hãy một lần nữa cam kết XIN NHẬN NGÀI VÀO ĐỜI CON HÔM NAY. Bởi “Chúa Kitô vẫn là một, hôm qua cũng như hôm nay và như vậy mãi đến muôn đời” (Dt 13,8).
Chúa Kitô đang sống! Người là niềm hy vọng của chúng ta, và là tuổi trẻ đẹp nhất của thế giới này. Tất cả những gì Người chạm đến đều trở nên tươi trẻ, mới mẻ, tràn đầy sức sống. Thế nên, lời đầu tiên cha muốn nói với mỗi Kitô hữu trẻ là: Chúa Kitô đang sống và Người muốn con cũng được sống! (ĐKĐS 1).
KINH (XIN ƠN PHÉP LẠ)
CHÂN PHƯỚC ANRÊ PHÚ YÊN (Thầy giảng Tử đạo)
Thân lạy Chân phước Anrê Phú Yên,
là Người chứng thứ nhất của Giáo Hội Việt Nam
và của Giáo phận Qui Nhơn.
Chúng con rất vui mừng
vì Ngài đã được Hội Thánh tuyên phong
Chân phước trong Đại Năm Thánh 2000,
vì Ngài đã yêu mến Chúa Giêsu tha thiết,
đã nhiệt thành trong việc loan báo Tin mừng
và cuối cùng đã sẵn sàng hy sinh mạng sống
trong tuổi thanh xuân,
để “quyết một lòng trung nghĩa
với Chúa Giêsu cho đến trọn đời”.
Năm nay, trong khung cảnh Năm Thánh 2025,
chúng con hiệp nhau mừng 400 năm
sinh nhật của Ngài (1625-2025).
Chúng con khẩn khoản nài xin Ngài
chuyển cầu cùng Chúa cho Giáo phận Qui Nhơn
được bình an và phát triển,
cho mọi thành phần Dân Chúa,
cách riêng cho giới trẻ và các giáo lý viên,
biết sống thánh thiện
để làm chứng cho Chúa trước mặt mọi người.
Đặc biệt, chúng con tha thiết nài xin Ngài
chuyển cầu cùng Chúa cho chúng con một phép lạ
(thầm thĩ cầu nguyện riêng cho một người bị bệnh nặng vô phương cứu chữa),
để Tòa Thánh có thể tôn phong Ngài
lên bậc Hiển thánh,
nhờ đó tấm gương anh hùng Tử đạo của Ngài
càng có sức chiếu tỏa nhiều hơn
trong cuộc đời chúng con. Amen.
Trương Đình Hiền
[1] ĐGH PHANXICÔ, Tông sắc “Spes non confundit”, số 1.
[2] ĐGM MATTHÊÔ NGUYỄN VĂN KHÔI, Thư Đức Giám mục Giáo phận gởi cộng đồng dân Chúa Giáo phận Qui Nhơn, 27.02.2025, số 1.
[3] SĐD
[4] SĐD, số 3.
[5] NHIỀU TÁC GIẢ, Chủ biên: Lm. Giuse Trương Đình Hiền, Rực sáng một vì sao, Nxb Tôn giáo 2006, tr. 07 (Bài giảng của Đức Giám mục Phêrô Nguyễn Soạn trong lễ mừng Chân phước Anrê Phú Yên tại Mằng Lăng ngày 26.7.2000).
[6] ĐGH Phanxicô, Tông huấn ĐỨC KITÔ ĐANG SỐNG (Viết tắt: ĐKĐS), Bản dịch: HĐGMVN, các số 72,73,74:
72. Các Nghị phụ phải đau lòng nhấn mạnh rằng «nhiều người trẻ đang sống trong bối cảnh chiến tranh và phải gánh chịu bạo lực dưới vô số hình thức: bắt cóc, tống tiền, tội phạm có tổ chức, buôn bán người, nô lệ tình dục và khai thác tình dục, hãm hiếp trong chiến tranh, v.v. Nhiều người trẻ khác vì đức tin của mình mà khó tìm được một việc làm trong xã hội và phải gánh chịu nhiều hình thức bách hại có thể đưa đến cái chết. Rất nhiều người trẻ, vì bị ép buộc hay vì không còn chọn lựa nào khác, đang sống trong tình trạng phạm tội ác và gây bạo lực: binh lính trẻ em, băng đảng tội phạm có vũ trang, buôn lậu ma tuý, khủng bố, v.v. Tình trạng bạo lực này làm tan nát cuộc đời nhiều người trẻ. Những trường hợp bị lạm dụng và nghiện ngập, cũng như bạo lực và những hành vi lệch lạc, cũng là lý do khiến giới trẻ lâm vào cảnh tù tội, và tình trạng này liên quan đặc biệt đến một số nhóm sắc tộc và xã hội”.
73. Nhiều người trẻ khác bị tuyên truyền, bị biến thành công cụ và bị sử dụng làm bia đỡ đạn hay lực lượng xung kích để tiêu diệt, đe doạ hay chế giễu người khác. Tệ hơn nữa, có nhiều người trở thành những con người theo chủ nghĩa cá nhân, thù địch và nghi ngờ mọi người; đến mức trở nên miếng mồi ngon cho những trao đổi phi nhân và những kế hoạch huỷ diệt của các tập đoàn chính trị hay các thế lực kinh tế.
74. Tuy nhiên «xảy ra nhiều hơn nữa trên thế giới là trường hợp của những người trẻ bị gạt ra bên lề và bị loại trừ khỏi xã hội cách này cách khác, vì lý do tôn giáo, sắc tộc hay kinh tế. Chúng ta hãy nhớ đến hoàn cảnh khốn khó của những cô gái, vị thành niên lẫn thành niên, phải mang bầu, đến vết thương lòng của họ sau khi phá thai, đến tầm mức lan rộng của HIV, đến những hình thức nghiện ngập (ma tuý, cờ bạc, nội dung khiêu dâm, v.v.) và cả đến hoàn cảnh của những trẻ em và thanh thiếu niên đường phố, không nhà cửa, không gia đình và không nguồn lợi kinh tế».
[7] Giám Đốc (Bề Trên) Đại Chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn 1930-1952 (Trang wikipedia)
[8] ROSIE NGUYỄN, Tuổi trẻ đáng giá bao nhiêu, nxb Hội Nhà Văn 2019. Một tiểu mục trong Phần 1 mang tựa đề “NẾU TÔI CON CÒN HAI MƯƠI”, đề nghị 10 cách thực hiện để người trẻ xây dựng con người, tr. 11-20.
[9] Sách được dịch sang tiếng Việt: BÌNH TĨNH KHI Ế, MẠNH MẼ KHI YÊU.
[10] GIỚI TRẺ VÀ ĐỨC TRONG SẠCH
Tình yêu nam nữ là một món quà cao quý mà Thiên Chúa tặng ban để biểu lộ tình yêu của Ngài đối với con người. Chúng ta được dựng nên để yêu và được yêu, điều này đã được khắc ghi chính trong thân xác của mỗi người. Vì thế, Trong sạch không có nghĩa là sống độc thân. Trong sạch không phải là có cái nhìn tiêu cực và thiếu lành mạnh về tình dục.
1. Trong sạch (hay còn gọi là Khiết tịnh) là gì?
Trong sạch thuộc về nhân đức Tiết độ, nhân đức ảnh hưởng đến đời sống tình yêu và tình dục của con người. Trong sạch giúp điều khiển và kiểm soát ao ước được vui thích, được khoái lạc của chúng ta, giúp chúng ta hưởng thụ niềm vui thích và khoái lạc theo như ý muốn của Thiên Chúa.
Trong sạch là sự hợp nhất giữa thân xác và linh hồn, là giữ tâm hồn tinh tuyền, phù hợp với bậc sống của mình. Vì thế, người đã có gia đình cũng phải sống Trong sạch trong đời sống Hôn nhân, nghĩa là phải chung thủy, và yêu thương vợ/chồng của mình trọn vẹn cả trái tim và thân xác.
Còn đang khi hẹn hò, Trong sạch có nghĩa là bạn có sức mạnh để chinh phục những ham muốn bất chính và vì thế, bạn có tự do để yêu vì một lý do đúng đắn. Trong sạch giải thoát các cặp đôi khỏi thái độ ích kỷ, lạm dụng lẫn nhau, coi nhau như vật dụng để thỏa mãn chính mình (chàng trai “dùng” cô gái để thỏa mãn nhu cầu thể lý và cô gái “dùng” chàng trai để thỏa mãn cảm xúc và tìm kiếm sư khẳng định bản thân). Từ đó họ có thể yêu nhau thật sự – dám làm điều tốt nhất cho người mình yêu thương.
Trong sạch ý thức được những ao ước tình dục và hướng nó để phục vụ tình yêu, để trong tình yêu đó, hai người trưởng thành và hòa thiện lẫn nhau.
2. Tại sao phải Trong sạch?
2.1. Sống Trong sạch giúp bạn có tự do để yêu:
Chúng ta tự do không bởi được làm bất cứ điều gì mình muốn, chúng ta tự do, và có khả năng yêu thương, khi chúng ta có sự tự chủ.
Trong sạch đòi hỏi chúng ta phải học biết tự chủ để chọn lựa: hoặc chế ngự các đam mê và được bình an; hoặc làm nô lệ cho chúng và mất hết hạnh phúc. Khi có sự tự chủ, bạn sẽ không bị những đam mê dục vọng đè bẹp; trái lại bạn dùng những năng lực sẵn có này để bày tỏ tình yêu. Bạn được thúc đẩy để sáng tạo và bày tỏ tình yêu của mình cho người ấy, chẳng hạn một chàng trai có thể viết những lời yêu thương dành tặng cô gái; giúp rửa xe khi cô ấy không hay biết, đặt hoa/đồ ăn đến phòng làm việc để tạo bất ngờ cho cô ấy… Những điều nhỏ này sẽ đưa hai bạn đến sự gần gũi và sâu sắc hơn trong mối quan hệ. Phụ nữ chúng ta chẳng phải rất yêu thích những điều này sao? Chúng ta đâu muốn dùng thuốc tránh thai, đâu muốn đối mặt với cảm giác tội lỗi (mà điều này chắc chắn là tội, nhưng Thiên Chúa cho ta sự tự do lựa chọn), lo lắng nếu bị ba mẹ phát hiện, bị có thai, nhiễm bệnh, cảm giác bị dùng, bị phụ thuộc, bị mất đi giá trị,… Không! Chúng ta thích được ngạc nhiên với những ý tưởng bất ngờ, được yêu thương và trân trọng, như những công Chúa.
Tôi không nói những cặp đôi không sống Trong sạch không làm được điều này. Nhưng Trong sạch thúc đẩy chúng ta làm thế nào có thể bày tỏ tình yêu mà không cần đến quan hệ tình dục – điều chỉ thuộc về Hôn nhân.
Một người không có đức Trong sạch thì không có tự do để yêu. Người ấy có thể có một số ý định tốt và một ước muốn chân thành săn sóc cho người yêu của mình, nhưng vì không có đức Trong sạch, tình yêu của người ấy không bao giờ thăng hoa, bởi nó bị chi phối bởi hooc-môn. Tình yêu đó sẽ bị pha trộn với khuynh hướng nhìn người yêu của mình theo những giá trị tính dục, là những gì làm anh vui thích về tình cảm hay làm cho những ham muốn xác thịt dậy lên trong tâm trí.
2.2. Sống Trong sạch giúp đem đến một cái nhìn rõ ràng về tương lai:
Người ta thường nói rằng tình yêu thì mù quáng, nhưng đúng hơn phải nói tình dục/đam mê/sự hấp dẫn thể lý là mù quáng, còn tình yêu thì cần hai mắt mở to để nhìn thấy rõ những khiếm khuyết của nhau, để chấp nhận và hoàn thiện nhau.
Nhiều cặp đôi cưới nhau về và sau vài cuộc cãi vã, họ tự hỏi “Tại sao tôi lại cưới người này?”, “Có phải chỉ vì tình dục không?” – Chúng ta quá tranh thủ để ngủ với nhau mà không nhận ra rằng chúng ta chưa học được cách giải quyết vấn đề cùng nhau. Tình dục trước Hôn nhân khiến các cặp đôi có những quyết định sai lầm về người bạn đời của mình (vì dục vọng gây nên cảm giác giả tạo về sự hoà hợp, phủ lấp sự vắng bóng tình yêu đích thực chưa kịp phát triển, làm họ mất đi khả năng phán đoán và óc sáng suốt nhìn nhận thực tế nơi người bạn đời của mình).
2.3. Sống Trong sạch là một khoá huấn luyện về sự hi sinh và chung thủy:
Thước đo đích thực cho tình yêu là dám làm điều tốt nhất cho người mình yêu thương. Điều này dòi hỏi sự hi sinh, nó cũng giải thích vì sao tình yêu thực sự thì hiếm hoi. Cùng xem xét những nhân đức làm nên một cuộc Hôn nhân bền vững, có phải là: kiên nhẫn, hi sinh và tự chủ? Một cặp đôi yêu nhau cách Trong sạch cũng luyện tập những phẩm chất đó.
Thực tế là, nếu bạn không thể nói không với tình dục trong giai đoạn này, thì lời hứa “chung thuỷ đến trọn đời” của bạn có ý nghĩa gì, khi vợ bạn mang thai, sinh con, đau bệnh,…?
Có rất nhiều mối quan hệ bắt đầu tốt đẹp và lãng mạn bay bổng, nhưng kết thúc đau khổ vì bị ham muốn tình dục phá huỷ. Khi sự thích thú khoái lạc được đề cao hơn những phẩm chất này, đôi bạn sẽ bỏ lỡ cơ hội xây dựng nền tảng đức hạnh, là những điều làm nên cuộc Hôn nhân bền vững.
3. Làm thế nào để sống trong sạch?
3.1. Canh giữ con mắt của mình:
“Những gì là chân thật, cao quý. Những gì là chính trực, tinh tuyền. Những gì là đáng mến, đem lại danh thơm tiếng tốt. Những gì là đức hạnh, đáng khen, thì xin anh em hãy để ý giữ lấy.” (Pl 4:8).
Đừng phủ lấp tâm trí và sự tưởng tượng của bạn bởi những chương trình truyền hình nghiêng về nhục dục, phim ảnh, tạp chí, âm nhạc, chuyện phiếm ca ngợi thú vui nhục dục lăng nhăng vô nghĩa. Nếu bạn coi trọng tình yêu, đừng để bị vướng phải mối nguy từ những thứ này.
3.2. Ăn mặc đoan trang:
Đoan trang là hoa quả tự nhiên của một hiểu biết đúng đắn, đó là hiểu biết về giá trị thánh thiêng mà Thiên Chúa đã trao ban trên thân xác và tính dục mỗi người.
Khi người nữ ăn mặc thiếu đoan trang, họ vô tình thu hút sự chú ý của những người nam chỉ quan tâm đến thân xác và khơi dậy bản năng tính dục nơi họ. Sự thu hút nhanh chóng này khiến người nữ lầm tưởng đó là tình yêu và cho đi bản thân mình, còn người nam sau khi đã chiếm được cô gái, sẽ ngay lập tức cảm thấy chán hoặc mất hết động lực để theo đuổi cô bằng một tình yêu chân chính và cam kết. Những người nữ ý thức được điều này sẽ ăn mặc kín đáo va đoan trang để bảo vệ nhân phẩm và món quà thân xác mình.
4. Cầu xin Ơn Trong sạch:
Khi những cám dỗ giới tính đến trong trí nghĩ, hãy dừng lại và cầu xin Ơn Trong sạch, rồi cầu nguyện cho người mà bạn nghĩ đến. Khi cầu nguyện, chúng ta không chỉ chiến đấu trong sự ủng hộ của Thiên Chúa mà là Chúa Giêsu Kitô, chính Ngài sẽ chiến đấu trong chúng ta. Tin tưởng rằng Ngài ao ước giúp đỡ chúng ta và Ngài có quyền hành để giúp đỡ chúng ta.
Kinh cầu xin cho một trái tim trong sạch
Lạy Chúa, xin giúp con đón nhận tính dục của con như là một món quà từ Chúa. Xin ban ơn để con biết kháng cự những lời dối trá bóp méo món quà thần thánh này và giúp con sống đời tình dục của mình theo như sự thật của tình yêu biết trao ban. Xin ban cho con một trái tim trong sạch để con có thể nhìn thấy được hình ảnh của sự vinh quang của Chúa nơi người khác, và một ngày con sẽ được nhìn thấy Chúa mặt đối mặt. Amen.
Kinh cầu xin ơn cứu rỗi cho khao khát tình dục
Lạy Chúa Giêsu, con ca tụng và cảm ơn Chúa vì món quà của những ao ước tình dục. Nhờ sức mạnh của cái chết và sự sống lại của Chúa, xin làm ngay thẳng trong con những quanh co, méo mó mà tội lỗi đã gây nên để con biết và cảm nghiệm ao ước tình dục như Chúa đã tạo dựng nó, như một ao ước để yêu cách tự do, hoàn toàn, trung tín và đón nhận sự sống. Amen.
Kinh cầu xin trong giây phút của cám dỗ về thú tính
Lạy Chúa Giêsu, con cám ơn Chúa vì sắc đẹp của người này mà Chúa đã dựng nên để được yêu mến, không bao giờ để bị dùng như là một vật dụng cho thoả mãn của con. Con khước từ mọi xu hướng trong con để dùng người này cho sự vui thích của chính mình, và con xin Chúa sửa chữa những ao ước của con để nó nên ngay thẳng. Amen.
Kết luận:
Ao ước tình dục là một điều tốt đẹp, vì nó xuất phát từ Thiên Chúa, không phải từ tội lỗi. Khi một cặp đôi sống Trong sạch, họ vẫn khao khát được trở nên Một với nhau, nhưng vì họ ý thức được giá trị của Tình dục, họ chọn hướng những ham muốn mãnh liệt trở thành động lực sáng tạo để biểu lộ tình yêu. Kết quả là, tình bạn và sự mật thiết giữa họ càng trở nên sâu đậm, mối tương quan của họ càng trở nên mạnh mẽ.
Do đó, những điều khiến bạn phải chờ đợi trong lúc yêu sẽ dạy bạn cách yêu như thế nào. Nếu bạn thấy chán chường với cảnh li dị đầy rẫy và hi vọng cuộc Hôn nhân của bạn sẽ bền vững, thì ngay hôm nay, hãy tập sống Trong sạch.
Khi sống Trong sạch, bạn sẽ khám phá ra một cuộc sống tươi mới với tràn đầy hi vọng, sống động hơn, nhiều giá trị đích thực hơn-bất-cứ-gì bạn có thể trải nghiệm khi trao thân mà chẳng có ràng buộc. Đó là sự vui thích làm phấn khởi tâm hồn!
