Views: 49
(Giới thiệu tông huấn GAUDETE ET EXSULTATE)
158. Đời sống Kitô hữu là cuộc chiến đấu liên lỉ. Chúng ta cần sức mạnh và sự can đảm để chống lại những cám dỗ của ma quỷ và để loan báo Tin Mừng. Cuộc chiến này rất đẹp, vì nó cho phép chúng ta ăn mừng mỗi khi Chúa chiến thắng trong cuộc đời chúng ta.
CHIỀN ĐẤU VÀ TỈNH THỨC
159. Đây không chỉ nói đến cuộc chiến đấu chống lại thế gian và não trạng thế tục hay đánh lừa mình và làm cho chúng ta nên u mê đần độn và tầm thường, thiếu nhiệt tâm dấn thân và niềm vui. Đây cũng không chỉ là cuộc chiến đấu chống lại những yếu đuối và những xu hướng xấu của con người (như lười biếng, dâm dục, tham lam, ghen tị hoặc bất cứ điều gì khác). Nhưng còn là cuộc chiến liên lỉ chống lại ma quỷ, ông hoàng của sự dữ. Chính Chúa Giêsu vui mừng trước những chiến thắng của chúng ta. Người vui mừng khi các môn đệ thành công trong việc rao giảng Tin Mừng và khuất phục được ma quỷ, Người đã reo vui: “Thầy đã thấy Satan như một tia chớp từ trời sa xuống” (Lc 10,18).
Còn hơn một huyền thoại
160. Chúng ta sẽ không nhìn nhận ma quỷ hiện hữu nếu chỉ khăng khăng nhìn cuộc sống theo các tiêu chuấn thường nghiệm, mà không nhìn trong một viễn ảnh siêu nhiên. Xác tín quyền lực thâm độc này hiện diện ngay giữa chúng ta sẽ giúp chúng ta hiểu được tại sao có lúc sự ác có sức mạnh hủy diệt mạnh mẽ đến như vậy. Quả thực, các tác giả Thánh Kinh có nhận thức hạn chế trong khi diễn tả về một số thực tại, và vào thời của Chúa Giêsu chứng động kinh chẳng hạn, có thể dễ dàng bị nhầm lẫm với bị quỷ ám. Tuy nhiên, điều này không nên dẫn chúng ta đến chỗ đơn giản hóa quá mức để có thể kết luận rằng tất cả các trường họp kể ra trong Tin Mừng đều là chứng bệnh tâm lý, và vì thế ma quỷ không hiện hữu hoặc không hoạt động. Ma quỷ hiện diện ngay trong những trang đầu của Thánh Kinh và kết thúc với chiến thắng của Thiên Chúa trên ma quỷ.120 Thật vậy, Chúa Giêsu đã để lại cho chúng ta Kinh Lạy Cha, Người muốn chúng ta kết thúc lời cầu nguyện bằng việc xin Chúa Cha “giải thoát chúng ta khỏi thần dữ”. Hai chữ cuối cùng trong kinh ấy không nói đến một sự dữ như một khái niệm trừu tượng, dịch cho chính xác hơn phải nói là “thần dữ”. Nó có ý ám chỉ một hữu thể có ngã vị, kẻ quấy rối ta. Chúa Giêsu dạy chúng ta hằng ngày cầu nguyện xin được giải thoát khỏi thần dữ, đế quyền lực của nó không thống trị chúng ta.
161 . Do đó, chúng ta không nên nghĩ về ma quỷ như một thứ huyền thoại, một hình tượng, một biểu trưng, một hình ảnh hoặc một ý tưởng.121 Sai lầm này sẽ dẫn chúng ta tới chỗ mất cảnh giác, bất cẩn và rốt cuộc càng dễ bị thương tổn hơn. Ma quỷ không cần ám chúng ta. Nó đầu độc chúng ta bằng nọc độc thù hận, u sầu, ghen tị và đồi bại. Khi chúng ta xem thường mất cảnh giác, ma quỷ chụp thời cơ để hủy hoại cuộc sống, gia đình và cộng đoàn chúng ta. Chúng “như sư tử gầm thét, rảo quanh tìm mồi cắn xé” (1 Pr 5,8).
Cảnh giác và tin tưởng
162. Lời Chúa mời gọi chúng ta thật rõ ràng: hãy “đứng vững trước những mưu chước của ma quỷ” (Ep 6,11) và “dập tắt mọi tên lửa của ác thần” (Ep 6,16). Đây không là kiểu nói thi vị, bởi vì ngay cả con đường nên thánh của chúng ta cũng là một cuộc chiến đấu liên lỉ. Những ai không muốn nhìn nhận điều này sẽ làm mồi cho sự thất bại và tầm thường. Để chiến đấu trong cuộc chiến thiêng liêng này, chúng ta có thể dựa vào những vũ khí mạnh mẽ Chúa ban cho mình, đó là: đức tin diễn tả qua cầu nguyện, suy niệm Lời Chúa, cử hành Thánh Lễ, chầu Thánh Thể, lãnh Bí tích Hòa Giải, làm việc bác ái, sống cộng đoàn, dấn thân truyền giáo. Nếu chúng ta thiếu cẩn trọng, những lời hứa dối trá của ma quỷ sẽ dễ dàng lừa phỉnh chúng ta, vì thánh Linh mục Brochero nói: “Có điều gì là tốt lành khi Lucifer hứa cho bạn tự do và tưới xuống trên bạn tất cả những lợi lộc của nó, nếu như đó là những lợi lộc giả trá và độc hại?”122
163. Trong cuộc hành trình này, sự phát triển những điều thiện hảo, trưởng thành đời sống tâm linh và lớn lên trong tình yêu sẽ là đối trọng tốt nhất chống lại sự dữ. Không ai đứng vững được nếu chọn sống trong tình trạng trung lập, nếu hài lòng với những gì ít ỏi, nếu từ bỏ ước mơ hiến dâng mình cho Chúa cách quảng đại hơn. Còn tệ hơn nữa, nếu họ rơi vào khuynh hướng chủ bại, bởi vì “nếu ai bắt đầu mà không có một chút tin tưởng, thì đã thua nửa trận chiến rồi và tự chôn vùi những tài năng của mình. […] Chiến thắng của Kitô giáo luôn là một thập giá, nhưng thập giá ấy đồng thời là ngọn cờ chiến thắng, được ta mang vác với một tình yêu dịu hiền, bất khuất chống lại những tấn công của ma quỷ”.123
Sự hư hỏng thiêng liêng
164. Con đường nên thánh là nguồn bình an và niềm vui được Chúa Thánh Thần ban tặng cho chúng ta. Đồng thời, nó đòi hỏi chúng ta phải giữ “ngọn đèn cháy sáng” (Lc 12,35) và tỉnh thức: “Điều xấu dưới mọi hình thức thì lánh cho xa” (1 Tx 5,22). “Hãy tỉnh thức” (x. Mt 24,42; Mc 13,35). “Chúng ta đừng mê ngủ” (1 Tx 5,6). Những ai nghĩ rằng mình không phạm tội nghiêm trọng chống lại luật Thiên Chúa có thể rơi vào tình trạng u mê hoặc ngủ mê. Vì họ thấy không có gì nghiêm trọng để ăn năn, họ không nhận ra đời sống thiêng liêng của họ đang dần trở nên nguội lạnh, và cuối cùng là họ yếu nhược và hư hỏng.
165. Sự hư hỏng thiêng liêng thì tồi tệ hơn sự sa ngã của một tội nhân, vì đó là một thứ mù lòa trong đó người ta cảm thấy yên ổn và thỏa mãn, khi đó mọi sự được chấp nhận: dối trá, vu khống, tự cao, và những hình thức tinh vi khác của quỵ ngã, vì “chính Satan cũng đội lốt thiên thần sáng láng” (2011,14). Salômôn đã kết thúc những ngày đời của ông như thế, trái lại Đavít, người đã phạm trọng tội, đã biết thắng vượt tình trạng khốn cùng của mình. Chúa Ciiêsu cảnh báo chúng ta về cám dỗ lừa dối này vốn dễ dẫn chúng ta đến tình trạng hư hỏng: Người nói về một người được giải thoát khỏi tên quỷ, anh nghĩ rằng cuộc sống hiện nay của mình đã ôn, kết cuộc bị khống chế bởi bảy thần dữ khác (x. Lc 11,24-26). Một bản văn Thánh Kinh khác dùng một hình ảnh mạnh bạo: “Chó mửa ra, chó liền ăn lại” (2 Pr 2,22; X. 0 26,11).
Sự PHÂN ĐỊNH
166. Làm thế nào chúng ta biết được một điều gì đó đến từ Thánh Thần hay đến từ tinh thần của thế gian hoặc tinh thần của ma quỷ? Cách duy nhất là phân định. Việc này không chỉ đòi hỏi một khả năng lý trí tốt và một lương tâm ngay lành, mà còn là một ơn ban mà chúng ta phải cầu xin. Nếu ta cầu xin với lòng tin tưởng thì Chúa Thánh Thần sẽ ban cho ta ơn này, đồng thời phải tìm cách phát triến nó qua cầu nguyện, suv tư, đọc sách và bàn hỏi với tham vấn uy tín, chắc chắn chúng ta sẽ lớn lên trong khả năng thiêng liêng này.
Một nhu cầu khẩn thiết
167. Ngày nay, ơn phân định lại càng trở nên đặc biệt cần thiết. Thật vậy, cuộc sống hiện nay mở ra biết bao khả năng cho ta hành động và tiêu khiển, và thế giới trình bày tất cả những điều đó như cái gì hợp lệ và tốt đẹp. Tất cả chúng ta, đặc biệt là giới trẻ, bị ảnh hưởng bởi một nền văn hóa hối hả. Chúng ta có thể cùng một lúc lướt qua hai hay ba màn hình và tương tác đồng thời với hai hay ba cảnh tượng ảo. Không có sự khôn ngoan của phân định, chúng ta dễ biến mình thành nhũng con rối phó mặc cho các trào lưu chóng qua.
168. Điều này càng quan trọng hơn khi một cái gì mới mẻ xuất hiện trong đời sống chúng ta, bấy giờ chúng ta phải phân định xem liệu đó có phải là rượu mới do Thiên Chúa đem đến hay chỉ là một ảo ảnh lừa dối bởi tinh thần thế gian hoặc tinh thần của ma quỷ. Có nhũng hoàn cảnh khác lại xảy ra điều ngược lại, khi những sức mạnh của sự dữ xui khiến ta đừng thay đổi, cứ giữ mọi sự y như thế, chọn thái độ bất động, khư khư chống lại mọi thay đổi. Như thế là ta đã ngăn chặn hoạt động của Thánh Thần. Chúng ta tự do, bằng sự tự do của Chúa Kitô, nhưng Người kêu gọi chúng ta xem xét những gì ở bên trong chúng ta – những ham muốn, lo lắng, sợ hãi và khát vọng – và những gì diễn ra xung quanh chúng ta – “những dấu chỉ của thời đại” – để nhận ra những con đường dẫn đến tự do hoàn toàn. “Hãy cân nhắc mọi sự; điều gì tốt thì giữ” (1 Tx 5,21).
Luôn ở trong ánh sáng của Chúa
169. Phân định không chỉ cần thiết trong những thời điểm đặc biệt, khi chúng ta cần giải quyết những vấn đề hệ trọng và đưa ra những quyết định gay go, nó còn là một phương thế của cuộc chiến thiêng liêng giúp chúng ta đi theo Chúa cách trung thành hơn. Sự phân định luôn là điều hữu ích, nhằm giúp ta nhận ra chương trình của Chúa và ân sủng của Ngài, đồng thời giúp ta không để vụt mất những gợi ý Ngài soi sáng và không xem thường lời Ngài mời gọi ta lớn lên. Sự phân định rất thường được thực hiện trong những việc nhỏ và có vẻ không quan trọng, vì tính cách vĩ đại được tỏ lộ trong những thực tại đơn giản hằng ngày.124 Nó không hạn chế những gì là cao quý, những gì tốt hơn và đẹp hơn, nhưng đồng thời quan tâm đến nhũng chuyện nhỏ, đến nhũng dấn thân và trách nhiệm hiện tại. Vì thế tôi kêu gọi tất cả các Kitô hữu đừng bỏ qua việc “xét mình” chân thành hằng ngày, trong đối thoại với Chúa, Đấng yêu thương ta. Đồng thời, việc phân định cũng giúp ta nhận ra những phương thế cụ thể mà Chúa an bài trong kế hoạch yêu thương mầu nhiệm của Ngài, để chúng ta không chỉ dừng lại ở những ý hướng tốt lành mà thôi.
Một ơn ban siêu nhiên
170. Chắc chắn việc phân định thiêng liêng không loại trừ những đóng góp của các tri thức nhân văn, hiện sinh, tâm lý, xã hội hoặc luân lý nhưng nó siêu vượt trên các khoa học ấy. Những quy chuẩn khôn ngoan của Giáo Hội cũng không đủ. Chúng ta luôn nhớ rằng phân định là một ân sủng. Cho dẫu nó bao gồm lý trí và sự khôn ngoan, nó vẫn vượt quá những điều ấy, vì nó cố tìm gặp mầu nhiệm kế hoạch duy nhất và độc đáo mà Thiên Chúa dành cho mỗi người chúng ta, và được thực hiện giữa rất nhiều hoàn cảnh và giới hạn khác nhau. Nó không chỉ liên quan đến những thiện ích trần thế, đến sự mãn nguyện khi hoàn thành một điều gì đó hữu ích, hoặc ngay cả khát khao lương tâm được bình an. Nó liên hệ đến ý nghĩa cuộc sống của tôi trước mặt Chúa là Cha, Đấng biết và yêu thương tôi, đến mục đích thật sự của đời tôi mà không ai biết rõ hơn là chính Chúa. Cuối cùng, việc phân định dẫn đến suối nguồn của sự sống bất diệt, nghĩa là “nhận biết Cha, Thiên Chúa duy nhất và chân thật, và nhận biết Đấng Cha đã sai đến, là Đức Kitô Giêsu” (Ga 17,3). Việc phân định không đòi hỏi những khả năng đặc biệt, cũng không chỉ dành cho những người thông minh học cao hiểu rộng. Chúa Cha sẵn sàng mạc khải chính Ngài cho những kẻ bé mọn (x. Mt 11,25).
171. Dù cho Chúa nói với chúng ta bằng nhiều cách, tại nơi làm việc, qua những người khác và vào bất cứ lúc nào, nhưng chúng ta không thế bỏ qua cầu nguyện thinh lặng lâu giờ vốn có thể giúp chúng ta nhận rõ hơn tiếng nói của Chúa, để hiểu ý nghĩa thực sự của những linh hứng mà chúng ta tin rằng mình đã tiếp nhận, để xoa dịu những lo âu và để tái tạo toàn thể cuộc sống của mình cách mới mẻ trong ánh sáng cúa Chúa. Như thế, chúng ta có thể cho phép khai sinh một thực tại mới phát xuất từ cuộc sống được Thánh Thần khai sáng.
Lạy Chúa, xin hãy phán
172. Tuy nhiên, ngay cả trong lúc cầu nguyện chúng ta có thể tránh né, không để cho mình đối diện với sự tự do của Thánh Thần, Đấng hành động như Ngài muốn, cần nhớ rằng việc phân định trong cầu nguyện phải được khởi đi từ một sự sẵn sàng lắng nghe: lắng nghe Chúa, nghe người khác, và nghe chính thực tại, vốn luôn chất vấn chúng ta với những cách mới mẻ. Chỉ những ai sẵn sàng lắng nghe mới có tự do để chối từ quan điểm phiến diện và không đầy đủ của mình, nhũng thói quen riêng và cách nhìn sự vật của mình. Như thế, chúng ta thực sự mở ra để đón nhận một tiếng gọi có thể phá vỡ sự an toàn của mình, nhưng dẫn ta đến một cuộc sống tốt đẹp hon, bởi lẽ cũng không đủ khi mọi sự đều ổn thỏa và bình an. Thiên Chúa có thể đang trao ban cho chúng ta một cái gì đó hơn thế, mà nếu thiếu chú tâm, chúng ta không nhận ra được.
173. Thái độ lắng nghe này, một cách tự nhiên, hàm ý một sự vâng phục đối với Tin Mùng như tiêu chuẩn tối hậu, và vâng phục cả với Huấn quyền, vốn có nhiệm vụ gìn giữ tiêu chuẩn tối hậu ấy, khi chúng ta tìm gặp trong kho tàng của Hội Thánh bất cứ điều gì hiệu quả nhất cho công trình cứu độ “hôm nay”. Đó không phải là việc áp dụng các quy tắc hoặc lặp lại điều đã làm trong quá khứ, bởi vì không có một giải pháp chung cho mọi hoàn cảnh và điều hiệu quả trong bối cảnh này không đưong nhiên hiệu quả trong bối cảnh khác. Sự phân định các thần khí giải thoát chúng ta khỏi sự cứng nhắc, là điều không có chỗ trước cái “hôm nay” thường hằng của Chúa Phục sinh. Chỉ có Thánh Thần mới có thể xuyên thấu vào nhũng nơi mờ tối ẩn khuất của hoàn cảnh thực tế, và nắm bắt mọi sắc thái của nó, đế sự mới mẻ của Tin Mừng có thể hiển lộ ữong một ánh sáng khác.
Luận lý của tặng phẩm và của thập giá
174. Một điều kiện thiết yếu để tiến bộ trong phân định là học biết sự kiên nhẫn của Thiên Chúa và sự an bài của Ngài, vốn không bao giờ là của chúng ta. Thiên Chúa không đổ lửa xuống thiêu đốt những kẻ bất trung (x. Lc 9,54), hoặc cho phép người nhiệt thành nhổ cỏ lùng mọc giữa lúa (x. Mt 13,29). Ngoài ra, cũng cần có sự quảng đại, vì “cho thì có phúc hơn là nhận” (x. Cv 20,35). Phân định không nhằm khám phá những gì chúng ta có thể thu nhận được thêm trong cuộc sống này, nhưng đế nhận ra làm sao chúng ta có thề hoàn thành tốt hơn sứ mạng đã trao cho ta khi ta lãnh Bí tích Rửa tội. Điều này hàm nghĩa ta phải sẵn sàng hy sinh đến mức trao hiến tất cả. Thật vậy, hạnh phúc là một nghịch lý, và nó hiến ban cho ta những kinh nghiệm tuyệt vời nhất khi ta chấp nhận luận lý nhiệm mầu này vốn không thuộc về thế gian. Như Thánh Bônaventura quả quyết khi nói về thập giá: “Đây là luận lý của chúng tôi”.125 Một khi chúng ta đi vào trong năng động này, chúng ta sẽ không cho phép lương tâm mình bị tê liệt và chúng ta sẽ mở lòng ra cách quảng đại để phân định.
175. Khi chúng ta xem xét, trước mặt Chúa, hành trình cuộc đời mình, không lãnh vực nào được miễn trừ. Trong tất cả mọi khía cạnh của đời sống, chúng ta đều có thế tiếp tục lớn lên và dâng hiến cho Chúa một cái gì đó hơn nữa, ngay cả trong những lãnh vực ta thấy khó khăn nhất. Nhưng chúng ta cần cầu xin Chúa Thánh Thần giải thoát mình và xua đuổi nỗi sợ hải vốn ngăn cản Chúa Thánh Thần thâm nhập vào một số lành vực nào đó của đời sống chúng ta. Thiên Chúa đòi chúng ta mọi sự, nhưng cũng ban cho chúng ta mọi sự. Ngài không muốn đi vào đời sống chúng ta để làm cho nó què quặt hoặc suy yếu đi, nhưng đế đem đến sự viên mãn. Như thế, chúng ta thấy rằng phân định không phải là một sự tự phân tích bản thân hay một hình thức nội quan quy ngã, nhưng là một sự ra khỏi chính mình hướng về mầu nhiệm Thiên Chúa, Đấng giúp chúng ta sống sứ mạng Ngài mời gọi, vì lợi ích của anh em mình.
* * *
176. Tôi ước muốn những suy tư này được Mẹ Maria làm cho hoàn tất, bởi vì Mẹ đã sống các Mối Phúc của Chúa Giêsu hơn bất cứ ai khác. Mẹ là người phụ nữ hoan hỉ trong sự hiện diện của Thiên Chúa, là người ghi nhớ mọi sự trong lòng và chấp nhận để cho lưỡi gươm đâm thâu lòng mình. Mẹ Maria là vị thánh giữa các thánh, có phúc hơn mọi người khác, Mẹ chỉ bảo cho chúng ta nẻo đường thánh thiện và luôn đồng hành với chúng ta. Mẹ không bỏ rơi chúng ta trong tình trạng sa ngã và có những lúc Mẹ dang tay ôm lấy chúng ta mà không phán xét. Trò chuyện với Mẹ chúng ta được an ủi, được giải thoát và được thánh hóa. Mẹ không cần chúng ta nhiều lời, Mẹ không cần chúng ta cố gắng quá nhiều để giải thích cho Mẹ những gì đang xảy ra trong cuộc sống mình. Chúng ta chỉ cần thầm thì lặp đi lặp lại: “Kính mừng Maria…”.
177. Tôi hy vọng nhũng trang này sẽ nên hữu ích, giúp toàn thể Hội Thánh dấn thân thúc đẩy khát vọng nên thánh. Chúng ta hãy xin Chúa Thánh Thần đổ tràn trên chúng ta một khát khao mãnh liệt nên thánh, để vinh danh Chúa hơn, và chúng ta hãy khuyến khích nhau trong nỗ lực này. Nhờ đó, chúng ta sẽ chia sẻ một hạnh phúc mà thế gian không thế tước khỏi chúng ta được.
Ban hành tại Rôma, Đền Thánh Phêrô, ngày 19 tháng 3, lễ trọng kính Thánh Giuse, năm 2018, năm thứ 6 triều Giáo hoàng của tôi.
Phanxicô.
