(Chúa Nhật 28 thường niên năm B 2021)
Trong những ngày qua, khi hàng hàng lớp lớp các dòng người, hầu hết là người nghèo, công nhân lao động, đổ về quê…, người ta cũng thấy nổi lên những hình ảnh đáng trân trọng của những sẻ chia, hỗ trợ từng chai nước, lít xăng, gói mì… dọc trên những nẻo đường nam bắc…
Tinh thần bác ái, sẻ chia, biết “cho những người nghèo” cũng là ý nghĩa mà sứ điệp Lời Chúa Chúa Nhật 28 thường niên (B) đang muốn khơi gợi lên để chúng ta cùng suy niệm và áp dụng thực hành.
Trước hết, để hiểu được dụng ý của sứ điệp Lời Chúa hôm nay, chúng ta cần lần theo giáo huấn của sách Khôn Ngoan trong Cựu ước (Bđ 1). Trích đoạn sách Khôn ngoan dạy rằng: “Tôi lấy sự khôn ngoan làm hơn vương quốc và ngai vàng: Ðem so sánh sự giàu sang với sự khôn ngoan, tôi kể sự giàu sang như không. Tôi cũng không so sánh nó với kim cương, vì mọi thứ vàng đem so sánh với nó thì kể như hạt cát nhỏ bé, và bạc đem để trước nó thì kể như đất bùn…”.
Chắc chắn hai chữ “Khôn Ngoan” mà sách Khôn Ngoan nhắc đến, ngoài ý nghĩa thông thường là sự hiểu biết hoàn hảo để thấu hiểu và đáp trả thánh ý Thiên Chúa, “khôn ngoan”, khi được “nhân cách hóa”, lại là một tiên báo và được đồng hóa với “Lời”. Đó chính là “Lời hằng sống của Thiên Chúa” như cách diễn tả của trích đoạn thư Do Thái trong Bđ 2: “lời Thiên Chúa là lời hằng sống, linh nghiệm, sắc bén hơn mọi thứ gươm hai lưỡi, thấu suốt đến nỗi phân rẽ linh hồn với thần trí, gân cốt với tuỷ não, phân tách tình cảm với ý nghĩ của tâm hồn…”. Nhưng đặc biệt hơn, đó cũng chính là một “Ngôi Vị” cụ thểnhư cách trình bày của Thánh Tông Đồ Gioan: “Lúc khởi đầu đã có Ngôi lời. Ngôi lời vẫn hướng về Thiên Chúa, và Ngôi Lời là Thiên Chúa… Ngôi Lời đã trở nên người phàm và cư ngụ giữa chúng ta…” (Ga 1,1-18). Vâng, “Khôn ngoan”, “Lời”, “Đức Kitô” chỉ là một. Và như thế, điều mà Lời Chúa muốn dẫn chúng ta đến đó chính là sự chọn lựa Đức Ki-tô, sự Khôn Ngoan đích thực, như một ưu tiên tuyệt đối, một “kho tàng dấu trong thửa ruộng một viên ngọc quý”… mà chúng ta cần hy sinh tất cả, từ bỏ tất cả để tìm kiếm, để chọn lựa.
Và ý nghĩa nầy lại chính là nội dung cốt lỏi của câu chuyện “người thanh niên giàu có” mà Máccô trình thuật hôm nay.
Khởi đầu câu chuyện lại chính là bài học vỡ lòng dạy cho người thanh niên biết nhận ra thân phận nghèo nàn của con người để khiêm hạ xóa mình đi trước sự cao cả tuyệt đối”của Thiên Chúa: “Chẳng có ai là nhân lành, trừ một mình Thiên Chúa.”. Tiếp đến, Ngài đã xoay hướng cái tâm của anh ta về phía con người để thực thi những điều thiện hảo được nêu bật nơi các Giới răn: “chớ giết người, chớ ngoại tình, chớ trộm cắp, chớ làm chứng gian, chớ làm hại ai, hãy thờ kính cha mẹ”. Và anh ta đã làm Ngài ngạc nhiên: “Lạy Thầy, những điều đó tôi đã giữ từ thuở nhỏ”.
Trong ánh mắt của Đức Kitô, người thanh niên “có nhiều của cải” lại “biết tuân giữ các lề luật ngay từ thuở nhỏ”, …quả thật anh ta đã bước gần tới ngưỡng cửa Nước Trời, bước gần tới “sự khôn ngoan đích thực” hay cái giàu có trọn lành trọn hảo mà không phải ai cũng có thể đạt được. Chính vì thế, “Đức Giêsu đưa mắt nhìn anh ta và đem lòng yêu mến” ; và từ con tim yêu mến Ngài đã quyết định hướng chàng thanh niên tốt bụng và đạo hạnh nầy lên một “tầm cao” của con đường khôn ngoan đích thực: “Ngươi chỉ thiếu một điều, là ngươi hãy đi bán tất cả gia tài, đem bố thí cho người nghèo khó và ngươi sẽ có một kho báu trên trời, rồi đến theo Ta”.
Qua đề nghị này chúng ta thoáng thấy 3 điều cơ bản:
– “Bán tất cả gia tài”: Một sự từ bỏ quyết liệt, một hy sinh sẵn sàng cho đi. Trong thế giới và xã hội chúng ta đang sống, đề nghị nầy quả thật là nghiệt ngã ! Người ta đua nhau “làm giàu, tìm kiếm “thu vô cho đầy” gần như là “quy luật tự nhiên” !
– “bố thí cho người nghèo khó”: Sử dụng của cải cho mục tiêu bác ái, sẻ chia vì tình yêu. Chắc chắn đây không là sự “bố thí” mang tính thương hại của kẻ cả, của tiền dư bạc thừa, của cơm thừa cá cặn… mà là của tình yêu thương liên đới, của trân trọng sẻ chia.
– “rồi đến theo Ta”: Chọn lựa “đi theo Đức Ki-tô” như lý tưởng tối hậu. Không có sự chọn lựa căn bản nầy, tất cả mọi hoạt động bác ái, tông đồ, phục vụ… chỉ dừng lại ở ngưỡng cửa nhân bản tự nhiên mà chưa đạt tới ngưỡng cửa của Đức Tin siêu nhiên. Vâng, sự thánh thiện hay con đường cứu độ của Kitô giáo chính là quy hướng về tiêu đích cuối cùng nầy: Đức Kitô: “Ta bảo thật các ngươi: mỗi lần các ngươi làm như thế cho một trong những anh em bé nhỏ nhất của Ta đây, là các ngươi đã làm cho chính Ta vậy.” (Mt 25,40)
Nhưng ánh sáng của niềm vui và hy vọng rạng rỡ đang được khơi lên trong trái tim của chàng thanh niên đã vội chợt tắt: “Nhưng người ấy nghe những lời đó, thì sụ nét mặt và buồn rầu bỏ đi, vì anh ta có nhiều của cải”.
Thì ra, chỉ với một lý do, lý do muôn thuở, không phải chỉ ngăn cản bước chân của một chàng thanh niên giàu có nầy đi theo Đức Ki-tô, mà đã bịt mắt và cản đường biết bao nhiêu thế hệ nhân loại nối tiếp nhau trong thế giới nầy, trong cuộc đời nầy dừng lại trước con đường của tình yêu phục vụ, của quảng đại hiến thân. Lý do đó chính là: “vì anh ta có nhiều của cải”.
Từ câu chuyện của chàng thanh niên, Chúa Giêsu đã cảnh báo các môn sinh về lối sống và cách chọn lựa sự giàu có mang tính thế tục, một cái tâm thức phổ thông “có tiền mua tiên cũng được”, kể cả nước trời. Không, Ngài nhắn nhủ các ông: “Hỡi các con, những kẻ cậy dựa vào tiền bạc, thật khó mà vào nước Thiên Chúa biết bao! Con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn người giàu có vào nước Thiên Chúa”.
Và cứ tưởng, thế giới chỉ gồm toàn những chàng thanh niên vì của cải mà “sụ mặt quay đi”, nhưng không, vẫn có những “Matthêô bỏ bàn thu thuế”, những “Phêrô, Anrê, Giacôbê, Gioan… bỏ thuyền, bỏ lưới, bỏ cha mẹ, vợ con…” để “đi theo Thầy”; bởi vì họ xác tín: “Bỏ Thầy, chúng con biết đến cùng ai ? Vì chỉ có Thầy mới có những lời đem lại sự sống đời đời !” (Ga 6,68).
Vâng, trải dài suốt 2000 năm nay, đã có hàng hàng lớp những người nam và nữ, từ vua chúa đến lê dân, từ những thân phận lá ngọc cành vàng cho đến chân bùn tay lắm… đã chấp nhận bỏ lại đằng sau mọi gia tài của cải như chàng ăn mày Phanxicô Assisi, như vị Tông đồ cho người cùi – Giám mục Jean la Cassaigne, như người nữ tu già nua ốm yếu Têrêsa Calcutta… dành cả cuộc đời cho những kẻ bệnh hoạn tật nguyền và bị ném ra bên lề xã hội…
Những con người như thế họ đã nhận được gắp trăm, gấp ngàn trong cuộc đời hạnh phúc bên Thiên Chúa và trong niềm trân trọng kính tôn của Giáo Hội, của nhân loại. Nhưng cái được to lớn nhất, tuyệt vời nhất, đó chính là họ nhận được chính Đức Ki-tô. Vâng, vì Đức Kitô để họ “bỏ tất cả”, nhưng cũng là để “dành cho tất cả” như cảm nhận của bài thơ: Khi đến với Chúa:
Lạy Chúa,
khi đến với Chúa
con tháo bỏ đôi giày: những tham vọng của con
con cởi bỏ đồng hồ: thời khoá biểu của con,
con đóng lại bút viết: các quan điểm của con,
con bỏ xuống chìa khoá: sự an toàn của con,
để con được ở một mình với Ngài,
lạy Thiên Chúa duy nhất và chân thật.
Sau khi được ở với Ngài,
con sẽ xỏ giày vào
để đi theo đường của Chúa,
con sẽ đeo đồng hồ,
để sống trong thời gian của Chúa,
con sẽ đeo kính vào
để nhìn thế giới của Chúa,
con sẽ mở bút ra
để viết những tư tưởng của Chúa,
con sẽ cầm chìa khoá lên
để mở những cánh cửa của Chúa.
Chắc chắn cũng từ cảm nhận đầy “tính nhân văn Kitô giáo” nầy, mà ngài thủ tướng Winston Churchill từng chia sẻ: “chúng ta sinh sống bằng những gì chúng ta có được, nhưng chúng ta làm nên cuộc đời bằng chính những gì mà chúng ta cho đi.” (We make a living by what we get, but we make a life by what we give).
Ước gì ngay từ hôm nay, chúng ta bắt tay xây dựng cuộc đời mình bằng chính những sự cho đi và từ bỏ như thế. Amen.
Giuse Trương Đình Hiền
