(Vài cảm nhận nhân chuyến hành hương tham dự Lễ Bế Mạc Năm Thánh mừng kỷ niệm 350 Dòng Mến Thánh Giá Thái Lan – Lào – Campuchia, từ 07-12/09/2023)
Từ ngày 7 đến 12 tháng 9 vừa qua (2023), tôi hân hạnh có mặt trong phái đoàn Công Giáo Việt Nam được mời tham dự cuộc lễ Bế mạc Năm Thánh (2022-2023) Mừng Kỷ Niệm 350 năm Hội Dòng Mến Thánh Giá Thái Lan – Lào – Campuchia (1672 – 2022), được tổ chức long trọng vào ngày 9.9.2023 tại Trung Tâm Nữ Vương các Thánh Tử Đạo Thái Lan Songkhon.
Dẫn dắt phái đoàn chính là Đức Cha Giuse Đỗ Mạnh Hùng, người được Hội Đồng Giám Mục Việt Nam ủy nhiệm đặc trách chuẩn bị hồ sơ phong thánh cho Đức Cha Pierre Lambert de La Motte (1624-1679). Cùng với ngài có nữ tu Anne Nguyễn Thị Thanh (MTG Gò Vấp) Phó 2 “Ban Phong thánh”, cha Giêrônimô Bùi Thiện Thảo O.P., Cáo thỉnh viên hồ sơ phong thánh Đức Cha Lambert, các nữ tu Mến Thánh Giá đại diện Dòng Mến Thánh Giá Bùi Chu, Qui Nhơn, văn phòng Ban Phong Thánh Đức Cha Lambert tại Sài Gòn (những nơi có đặt hài cốt, tượng trưng cho phần mộ của Đức cha Lambert), một số các nữ tu đại diện Hội Liên Hiệp các Dòng Mến Thánh Giá tại Việt Nam.
Vừa đặt chân đến phi trường quốc tế Don Mueang thuộc thủ đô Bangkok, phái đoàn Việt Nam đã được Mẹ Rosaline và quý nữ tu Mến Thánh Giá Thái Lan niềm nở đón tiếp. Đây là đoàn do Hội Liên Hiệp Mến Thánh Giá Thái Lan – Lào – Campuchia ủy nhiệm việc tiếp đón và chăm sóc phái đoàn Việt Nam trong thời gian tại Thái Lan từ 7-12/9/2023; cùng với cha Thành Dòng Camillo tại Thái Lan hỗ trợ thông dịch và hướng dẫn lộ trình.
Có lẽ do một duyên nợ của lịch sử thông qua biến cố Đức Giám Mục Lambert de La Motte thiết lập liên tiếp ba Hội Dòng Mến Thánh Giá vào thế kỷ 17: Đàng Ngoài năm 1670, Đàng Trong năm 1671 và Thái Lan năm 1672; và nhất là chính Đức Cha, trong suốt quá trình gần 20 năm chăm sóc mục vụ tại nhiệm sở Đàng Trong và Đàng Ngoài Việt Nam, lại luôn thường trú tại Thái Lan và chết tại Ayutthaya Thái Lan, nên giữa Giáo Hội Công Giáo Thái Lan, nhất là giữa các Hội Dòng Mến Thánh Giá Thái Lan và Việt Nam có mối thân tình và gần gũi đặc biệt !
Chương trình “năm ngày hành hương Thái Lan” hầu hết xoay quanh hai trọng điểm cũng là hai vùng đất quan trọng liên quan đến Giáo Hội Công Giáo Thái hôm qua cũng như hôm nay. Trước hết đó là Thánh lễ Đại trào bế mạc năm thánh kỷ niệm 350 năm Dòng Mến Thánh Giá Thái Lan – Lào – Campuchia tại Trung Tâm Nữ Vương các thánh Tử Đạo Thái Lan Songkhon, thuộc vùng Đông Bắc Thái, bên dòng sông Mekong, biên giới Thái – Lào, nơi có phần mộ của bảy vị Chân phước Tử Đạo Thái Lan và cũng là Trung Tâm hành hương quốc gia của Giáo Hội Công Giáo Thái Lan hiện nay.
Thánh lễ được cử hành long trọng với 10 Giám Mục và Hồng y; trong đó có Đức Sứ Thần Tòa Thánh tại Thái Lan cùng với khoảng 140 linh mục đồng tế đến từ khắp nơi thuộc 10 giáo phận của Thái Lan, từ các Hội Dòng đang hoạt động tại đất nước nầy và từ Lào và Camphuchia. Dĩ nhiên số tham dự Thánh lễ đông nhất là các nữ tu thuộc các Hội Dòng Mến Thánh Giá Thái Lan-Lào-Campuchia cùng các Hội Dòng nữ khác…
Sau sự kiện chính thức và quan trọng nầy, đoàn Việt Nam, một nửa theo chân Đức Cha Giuse Hùng hồi hương, còn một nửa được các nữ tu Mến Thánh Giá Thái Lan hướng dẫn quay về Bangkok để thăm lại dòng sông Chao Phraya, nơi Đức Cha Lambert và các nhà truyền giáo thế kỷ 17 đã từng xuôi ngược; thăm nhà thờ Thánh Giuse nơi có phần mộ và hài cốt Đức Cha Lambert; thăm Dòng Nữ Thánh Tâm, “người con gái út” trong đại gia đình chị em Mến Thánh Giá mà “tổ tiên cội nguồn” là các nữ tu Mến Thánh Giá Đàng Trong sang Thái Lan tỵ nạn thời Minh Mạng bách hại năm 1832; thăm nhà thờ Chính tòa Đức Mẹ Mông Triệu của Tổng Giáo phận Bangkok, với kiến trúc uy nghi, tráng lệ và kiên vững, biểu tượng của một Giáo Hội Thái Lan tuy nhỏ bé ít ỏi nhưng đầy chất lượng và tôn quý.
Trong chuyến hành hương nầy, quả thật, có rất nhiều đều đã thấy, đã nghe, đã tham dự và cảm nhận muốn được “kể cho nhau nghe”; trong đó, có bốn điều “cảm nhận” sau đây, nếu không chia sẻ, hình như trong lòng cứ mãi băn khoăn… !
1. CHIỀU VỌNG
(Chút cảm nhận về cuộc “Gẫm Đàng Thánh Giá” và “Chầu Giờ Thánh” vào buổi chiều áp lễ Bế mạc Năm Thánh mừng kỷ niệm 350 Dòng Mến Thánh Giá Thái Lan: 1672 – 2022)
Ta về mừng 350 năm, chiều vọng,
Giọt nắng vàng lên nhuộm bến sông.
Nghe tiếng xôn xao hòa trong gió,
Mà sao thổn thức tận trong lòng !
Ta về ôn lại đường dâu bể,
350 năm thập giá vẫn còn đây.
Vẫn chặng thứ nhứt, thứ ba… hay mười bốn…
Đồi Sọ xưa hay thứ sáu hôm nay!
Ta về thắp nén hương vọng tưởng,
Và hát bài ca nhớ cội nguồn.
Trên nền đất mẹ ta quỳ xuống,
Mà nghe di chúc của cha ông.
Ta về qua nẻo đường thập giá,
Lời kinh hay nhắc nhở ngọt ngào?
350 năm cũ đừng quên nhé,
Máu chị em mình chẳng phải sao?
Ta về để lặng thầm chiêm ngưỡng,
Mình Thánh hay Mục Tử nhân hiền.
Nghe tiếng Tin mừng đang thỏ thẻ,
Bỗng dưng đời hết sóng chao nghiêng!
Ta về nghe khúc tình ca vọng,
350 trang nhật ký tuyệt vời!.
Những bước chân xưa còn in bóng,
Bụi đất cỏ cây… vẫn còn hơi…!
Sơn Ca Linh (Chiều 8/9/2023)
2. XIN CÁC CHỊ ĐỪNG QUÊN
(Chút cảm nhận về 2 nữ tu Chân phước tử đạo Songkong Thái Lan)
Quê hương chúng ta, dù ngăn sông cách núi,
Dẫu dòng Mêkông mùa nước lũ mênh mông…
Tiếng gọi con tim như những áng mây hồng,
Theo những cánh chim xa bay về tổ ấm.
83 năm rồi mà đất Songkong vẫn còn mang hơi ấm,
Bởi quê hương này nhuộm máu thắm của tình yêu.
Lời các chị vẫn vang vọng sớm chiều:
“Chúng tôi đã sẵn mời các anh thi hành nhiệm vụ !”.
Như hạt lúa vùi chôn và nát mục,
Để hôm nay mùa lúa mới đơm bông.
Giọt máu tình yêu như những cánh hoa hồng,
Các chị điểm tô cho bàn thờ Thập giá !
Về thăm quê hương Các Chị giữa mùa thu rụng lá
Chúng em nghe vọng về di chúc cội nguồn xưa.
Cảm ơn Các Chị biết nói sao cho vừa…
Trên thiên quốc xin đừng quên chúng em Việt Nam, Các Chị nhé.
Sơn Ca Linh (10.09.2023)
3. HÀ DĨ TẢI ĐẠO (SÔNG CHỞ ĐẠO)
(Chút cảm nhận về dòng sông Chao Phraya ở cố đô Ayutthaya Thái Lan)
Sông mang nước phù sa
Sông đưa thuyền xuôi ngược…
Sông ngậm ngùi cho những chuyến đi xa…
Sông lắng nghe
Những lửa dậy súng rền… và những khúc bi ca
Sông chứng kiến
những hưng phế tồn vong và những mùa đắng cay dâu bể…!
Và dòng sông Chao Phraya, sông của bậc quân vương chúa tể,
Sông “hà dĩ tải đạo”
hay dòng sông chuyển đạo cho đời !
Dòng sông nầy
đã cưu mang bao bước chân truyền giáo xa khơi
Và ghi dấu những tất bật bôn ba của Đức cha Lambert de la Motte…..
Câu chuyện Thái Lan
hay Việt Nam hơn 360 năm trước,
Khi cánh đồng truyền giáo đang giữa mùa hoang hóa quạnh hiu…
Rồi ngọn lửa “Công nghị Ayutthaya 1664”
Lambert de la Motte, Fr. Pallu những mục tử thừa sai thắp bừng ngọn đuốc…
Rồi ánh đuốc theo dòng Chaophaya trên những nẻo đường xuôi ngược
Hết Đàng Ngoài tới điểm hẹn Đàng Trong…
Ngọn đuốc cháy bừng
trong Công Nghị Phố Hiến lừng danh,
Ngọn đuốc khơi lên
Niềm tin yêu hiến dâng dâng nới các Dì Mến Thánh Giá…
Dòng sông Chaophraya
Lại chứng kiến những con thuyền vội vã,
Mang những chàng trai từ mọi miền đất nước Á Đông…
Những chủng sinh, linh mục đầu tiên về chủng viện Ayutthaya
Để từ đây được tấn phong và lên đường ra khơi buông lưới….
Dòng sông Chaophraya
Vẫn êm trôi và mang nước tưới
Vẫn âm thầm chuyên chở những hạt phù sa…
Hay “hà dĩ tải đạo”
Chuyên chở Sứ điệp Tin Mừng đạo thánh cao xa
Để “đôi bờ”
Đoàn chiên Thái, Việt, Miên, Lào… được sống dồi dào phong phú…
Sơn Ca Linh (10.09.2023)
4. CUỘC TAO PHÙNG XUYÊN THẾ KỶ
(Chút cảm nhận về cuộc hội ngộ đặc biệt của những người con thuộc “cội nguồn Lambert de la Motte” tai Nhà Mẹ Dòng Thánh Tâm Bangkok).
Thời gian mà cũng bắt cầu,
Hôm nay – quá khứ lần đầu gặp nhau !
Thì ra “ruột thịt” đã lâu,
Ai ngờ cách trở bể dâu xa lìa !
Hơn ba thế kỷ đường dài,
Mênh mông sông cách, miệt mài núi ngăn…
Đàng Ngoài (1670) rồi tới Đàng Trong (1671),
Thái Lan (1672) rồi tới Thánh Tâm (1957) sau cùng.
Ai ngờ sông núi chập chùng,
Đường xa vạn lý tao phùng chiều nay !
Cội nguồn Thập giá là đây,
Tình yêu nối kết phút giây nhiệm mầu…
Chị em mình có xa đâu,
Cùng chung “huyết thống Giêsu” khổ hình !
Cùng chung “linh đạo đóng đinh”,
Chung nguồn “Máu Nước thần linh” tuôn trào.
Thương làm sao đẹp thế nào !
Hàn huyên hội ngộ mà nao nao lòng.
Trao nhau những cánh hoa hồng,
Mà trong đáy mắt ngập tràn niềm thương.
Giã từ mà cứ vấn vương,
Bao giờ mới lại có đường gặp nhau !
Thôi thì ta lại bắt đầu,
Lambert de la Motte nhịp cầu từ đây…
Sơn Ca Linh (11.09.2023)
Xin cảm ơn mẹ Rosaline và các Mẹ, các Chị thuộc Liên Hiệp các Dòng Mến Thánh Giá Thái Lan – Lào – Campuchia; xin cảm ơn Mẹ Bề trên Dòng Thánh Tâm và Quý nữ tu; xin cảm ơn các Chị Maliilka, Thái Hiền và các Chị Mến Thánh Giá thuộc cộng đoàn Mến Thánh Giá Tharae tại LCT formation House, Song Korn; cảm ơn cha Thành Dòng Camillo tại Thái Lan… và tất cả những ai đã hỗ trợ và niềm nở đón tiếp !
Vâng. Đó là vài cảm nhận của những chiều đầu thu bên dòng sông Mekong hay sông Chao Phraya mà cuộc hành hương tìm về cội nguồn Công Giáo tại đất Thái lan đã ghi vội !
Trương Đình Hiền
