(Thánh lễ cầu cho các tiền nhân dịp Tất Niên tại Làng Sông – 01.02.2021)
Không có thời điểm nào mà người ta sống đủ 3 chiều kích thời gian (Quá khứ, hiện tại, tương lai) cho bằng những ngày nầy, những ngày cuối năm âm lịch.
Thật vậy, trên những con đường quê Việt nam, những ngày này bỗng dưng tấp nập hẳn lên; và rất nhiều mái nhà, căn hộ, người ta thấy khói trắng bốc lên, báo hiệu đó đây đang có chạp mả, giỗ kỵ, tất niên… Vâng, người ta đang vọng tưởng quá khứ, kính nhớ tổ tiên và vui mừng trong chén rượu tất niên vì những thành tựu trong quá khứ.
Còn hiện tại thì nhà nào cũng trang trí, sửa sang nhà cửa, sắm sửa hoa kiểng, ghế bàn, chuẩn bị bánh trái, trà rượu, … để đón xuân sang tết đến. Trong khi đó, dù không hiện thực rõ nét, nhưng trong lòng ai ai cũng đau đáu những dự phóng, những chương trình, những ước mơ cho những ngày sắp tới…: sắp sửa lo cho con vào đại học, chuẩn bị vật tư để khai móng căn nhà mới, ra giêng sẽ tổ chức đám cưới cho con gái đầu…
Và cũng rất đặc biệt, các cử hành Phụng Vụ của Hội Thánh đều luôn mang ba chiều kích thời gian: tưởng niệm mầu nhiệm Vượt Qua, hiện tại hoá hồng ân cứu độ và hướng đến việc “thực thi sứ mệnh” trên những nẻo đường đang mở ra trước mắt.
Hôm nay, cộng đoàn chúng ta sống đậm đà tâm tình “tưởng niệm” khi cử hành Lễ Giỗ các vị tiền nhân đức tin trong giáo phận: các Giám Mục, linh mục, phó tế, chủng sinh, tu sĩ và bao nhiêu anh chị em giúp việc nhà Chúa đã đi trước chúng ta trong cuộc hành trình về Nước Chúa. Nhớ đến các vị tiền nhân trong giáo phận hôm nay, dĩ nhiên, không chỉ hướng về các vị đang còn thanh luyện thuộc thành phần Giáo Hội đau khổ để xin ơn giải thoát; nhưng còn ngưỡng vọng đến những chứng nhân anh hùng của đức tin thuộc Giáo Hội khải hoàn để cảm tạ tri ân cảm tạ. Với chiều dài suốt hơn 400 năm, làm sao chúng ta nói hết, nói đủ những câu chuyện, những giai thoại, những hành vi và ứng xử anh hùng, những mẫu gương đạo đức, những hy sinh to lớn… của các ngài dành cho Giáo Hội, cho các thế hệ con cháu chúng ta. Đúng như tác giả thư Do Thái trong Bài Đọc 1: “Tôi không có đủ thời giờ thuật lại về Gêđêon, Barac, Samson, Giephtê, Đavít, Samuel và các tiên tri. Nhờ đức tin, họ chiến thắng các vương quốc, thực thi công bình, được hưởng lời hứa, bịt miệng sư tử, dập tắt hoả hào, thoát khỏi lưỡi gươm, chế ngự bệnh tật, hùng dũng trong trận chiến…”.
Nếu trong dịp Năm Thánh 400 năm loan báo Tin Mừng trên quê hương giáo phận, chúng ta đã có dịp ôn lại toàn bộ những công trình và di sản của cha ông trong công cuộc truyền bá, xây dựng, bảo vệ và phát triển hạt giống Tin Mừng, thì trong Năm Thánh 350 Dòng Mến Thánh Giá Đàng Trong-Qui Nhơn nầy, một lần nữa chúng ta được gọi mời khám phá những chân dung, những chứng tá thầm lặng của những người nữ tu ẩn khuất nghèo hèn như Anê Soạn, Anna Trị, như những chị nhà phước Phú Hoà bi giết chết mà chẳng có mảnh áo che thân…. Vâng, đó là những đồng xu nhỏ của những bà goá nghèo…, nhưng chắc chắn là những “hạt giống” tốt đã trổ sinh bao hoa trái sum sê trong vườn cây giáo phận hôm nay, là thế hệ Kitô hữu chúng ta, là Giám mục, linh mục chúng ta, là tu sĩ chủng sinh chúng ta…, như chính thư Do Thái (BĐ 1) xác quyết: “Họ bị ném đá, cưa xẻ, thử thách, bị giết bằng gươm. Họ mặc áo da cừu da dê, lưu lạc khắp nơi, thiếu thốn mọi điều, bị áp bức, ngược đãi. Thế gian chẳng xứng với họ. Họ lang thang trong hoang địa, trên núi non, trong hang đá, dưới hầm đất. Và tất cả họ đều nhờ bằng chứng đức tin mà lãnh nhận lời hứa tốt lành, thế mà họ chưa được lãnh nhận điều đã hứa, là vì Thiên Chúa đã dự liệu cho chúng ta một cái gì tốt hơn, kẻo họ đạt đến hoàn hảo mà không có chúng ta”.
Thánh lễ và cuộc qui tụ hôm nay lại được cử hành trong ý nghĩa “tất niên”, trong thời khắc giao mùa; mùa đông sắp qua, một chặng đường năm cũ sắp bỏ lại để chuẩn bị bước vào mùa xuân và một năm mới đang đến. Đúng như nhận định của Paulo Coelho: cuộc đời là chuyến tàu chứ không phải sân ga (La vie, c’est le train, ce n’est pas la gare); nhất là “chuyến tàu đức tin” thì phải luôn là một cuộc hành trình miên viễn trong tỉnh thức với “chiếc đèn rực sáng trên tay của những cô trinh nữ khôn ngoan”. Vâng, sứ điệp Tin Mừng hôm nay muốn chúng ta hướng đến tương lai, đến những ngày Năm Mới bằng thái độ “tỉnh thức của hiện tại”, thái độ luôn “sắp sẵn để lắng nghe tiếng gọi của Tân Lang Giêsu” để sẵn sàng “thưa vâng với Ngài” bằng tất cả tình yêu phó thác.
Phải chăng, Tin Mừng muốn nhắn gởi đến các người trẻ rằng: các bạn đừng mãi chủ quan mà ngủ vùi trong niềm tự hào về sức khoẻ, về trí thông minh, về khả năng và sự nhiệt thành năng động… Chỉ một con covid bé tí thôi có thể làm rệu rã bao nhiêu đại cường tiên tiến giàu mạnh; Tin Mừng cũng nói với những người cao niên rằng: đừng vì tuổi cao sức yếu mà buông lõng, chào thua; bởi vì, như một câu ngạn ngữ chơi chữ của Anh: “Age is mostly a matter of mind ! If you don’t mind, it doesn’t matter” (Tuổi tác là chuyện cái tâm, nếu ta không thèm quan tâm, chả có vấn đề tuổi tác!).
Và như thế, chúng ta có thể kết luận rằng: hôm nay, Lời Chúa muốn chúng ta:
– Trước hết, thanh thản nhìn về quá khứ để cảm tạ tri ân, để rút ra bao nhiêu bài học trân quý mà các vị tiền nhân đã lưu danh thiên cổ.
– Thứ đến, bình tâm đối diện với hiện tại để lắng nghe tiếng Chúa và can đảm thực thi thánh ý Ngài; biến cuộc sống luôn là một cuộc tỉnh thức như một Samuel “Xin Chúa nói, tôi tớ Chúa đang nghe” và đã “không để rơi một lời nào”; hay như những cô “trinh nữ khôn ngoan” trên tay luôn “cháy sáng ngọn đèn của tin, cậy, mến”.
– Sau hết, hân hoan và nhiệt thành dấn thân cho sứ mệnh, cho những tiếng gọi mời, cho những trách nhiệm và “những nẻo đường Emmaus” đầy thách đố phía trước, bằng một điểm tựa duy nhất: Có Đức Kitô đang đồng hành.
Khi nói đến “cuộc đời là chuyến tàu chứ không phải sân ga” tôi chợt đến một giai thoại, đúng hơn, một câu nói rất thâm thuý của một thiếu nữ trên chuyến xe buýt …: “Đâu cần phải cãi cọ vì chuyện nhỏ như thế, có đi chung với nhau lâu đâu ! Trạm tới, em xuống rồi.”…
“Có đi chung với nhau lâu đâu ! Trạm tới, em xuống rồi.”, hay “có đi chung với nhau lâu đâu, năm tới chắc gì chúng ta còn ở đây hay đã trở về lòng đất” !
Chính vì thế, nếu phải dành cho nhau những lời chúc tốt đẹp trong “cuộc gặp nhau cuối năm đầy ý nghĩa nầy”, tôi xin mượn 2 câu đối đã lâu lắm rồi của cha Trăng Thập Tự để gởi đến cộng đoàn:
Giọt mến Chúa, chắt chiu từng ngày, nâng niu nuôi cuộc sống.
Giây yêu người, chắp nhặt từng bữa, trau chuốt dệt mùa xuân.
Trương Đình Hiền
